Δύο νέοι σκηνοθέτες αναμετριούνται με του Μπύχνερ.
Ο «Βόυτσεκ» είναι ένα έργο-φαινόμενο ένα αινιγματικό αριστούργημα όπως πολλοί το έχουν χαρακτηρίσει. Ο Γκέοργκ Μπύχνερ το έγραφε το 1836/7 όταν ήταν μόλις 23 ετών, αλλά πέθανε από τύφο προτού προλάβει να το ολοκληρώσει. Και όμως το ρηξικέλευθο αυτό αριστούργημα έχει επηρεάσει σχεδόν ολόκληρο το Δυτικό Θέατρο από τους εξπρεσσιονιστές και τον Μπρεχτ μέχρι τον Μπέκετ, και από τον Γκόρκι μέχρι τον Κολτές και την Σάρα Κέην.
Πρόκειται για την αληθινή ιστορία του βετεράνου του σουηδικού και πρωσικού στρατού Γιόχαν Κρίστιαν Βόυτσεκ (1780-1824), που εκτελέστηκε σε δημόσια εκτέλεση στη Λειψία, στις 27 Αυγούστου 1824, για τον φόνο της 46χρονης Γιοχάννα Κρίστιαν Βόοστ, μετά από γνωμοδότηση του Δρα Γιόχαν Κρίστιαν Κράους ότι είχε σώας τας φρένας κατά τη διάπραξη του εγκλήματος. Ο Μπύχνερ παρ’όλο που μελετά σε βάθος τις κοινωνικές, ποινικές και τις ιατρικές πτυχές της υπόθεσης, ξεπερνά την σκοτεινή περίπτωση ενός καταπιεσμένου ατόμου και δημιουργεί μία υπαρξιακή τραγωδία που αγγίζει αιώνια ερωτήματα για την εξάρτηση του ανθρώπου από τις κοινωνικές συνθήκες που είναι πέρα από τον έλεγχό του, την ηθική, τις κοινωνικές σχέσεις αλλά και την προκαθορισμένη μοίρα.
Δεν είναι καθόλου περίεργο που το έργο αυτό ανεβαίνει κάθε χρόνο σχεδόν στις θεατρικές σκηνές της Αθήνας. Κι αυτό γιατί εκ προοιμίου το γεγονός πως είναι ημιτελές αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση καθώς εκδότες, δραματουργοί και σκηνοθέτες καλούνται να συνθέσουν κάθε φορά από την αρχή δράση και προβληματική βάζοντας σε σειρά τις πολυεπίπεδες μικροσκηνές.
Αυτήν την περίοδο παρουσιάζονται δύο «Βόυτσεκ» στην Αθήνα, δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες νέες εκδοχές από δύο νέους σκηνοθέτες, την Κατερίνα Ευαγγελάτου και τον Κώστα Παπακωνσταντίνου.
«Το κείμενο περιέχει ολόκληρες ηπείρους ανθρώπινης αβύσσου, ουρανού και κόλασης σε 29 σύντομες σκηνές. Η γλώσσα του έργου αποσπασματική, εξαρθρωμένη, άγρια, τραγική, αρθρώνεται από ανθρώπινες μορφές που παλεύουν να πλησιάσουν με λέξεις αυτό που δεν ορίζεται. Ένα έργο γεμάτο σιγή και τρόμο. Η παράσταση επιθυμεί, εστιάζοντας στην ποιητική γλώσσα του κειμένου, να οικοδομήσει ένα σύμπαν πέρα από το ρεαλισμό, σκοτεινό, σαν άγριο ουρλιαχτό μέσα στη σκοτεινή νύχτα της ύπαρξης. Υπαρξιακό κενό, μοναξιά, εκμετάλλευση ανθρώπου από τον άνθρωπο, σεξουαλική επιθυμία, ιατρικά πειράματα που οδηγούν στην τρέλα, ζωώδη ένστικτα και αποκτήνωση του ανθρώπου, ερωτική ζήλεια, φόνος, θάνατος. Στον “Βόυτσεκ” βρίσκει κανείς όλα όσα ονειρεύεται σε ένα έργο τέχνης» αναφέρει η Κατερίνα Ευαγγελάτου στο κατατοπιστικό σκηνοθετικό της σημείωμα για την παράσταση που ήδη παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με τον Γιώργο Γάλλο στον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο (διαβάστε εδώ περισσότερες λεπτομέρειες για την παράσταση).
Αλλά και η προσέγγιση του Κώστα Παπακωνσταντίνου στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου Σημείο προτείνει τη δική τους, νέα εκδοχή πάνω στο έργο. Για την παράσταση μάλιστα έγινε νέα μετάφραση από τον ποιητή Αλέξη Μάινα, ο οποίος επιμελήθηκε και τη νέα δραματουργική πρόταση της ομάδας για το ανέβασμα του έργου. Ο ίδιος αναφέρει στο δικό του σημείωμα: «Η παράσταση ξεκινά με την ανακοίνωση του τέλους του ιστορικού Βόυτσεκ, η υπόθεση του οποίου ενέπνευσε τον Μπύχνερ να γράψει το έργο. “Το 1824 ο στρατιώτης Βόυτσεκ αποκεφαλίζεται στην κεντρική πλατεία της πόλης για τον φόνο της ερωμένης του”. Έτσι, όλοι οι θεατές ξέρουν απ’ την αρχή την κατάληξη του Φραντς Βόυτσεκ και της Μαρίας. Ξέρουμε το τέλος και παρακολουθούμε το πώς θα οδηγηθούμε εκεί.Το έγκλημα έχει προαναγγελθεί και παρατηρούμε όλα όσα συμβάλλουν σε αυτό. Ο Μπύχνερ χρησιμοποιεί για πρώτη φορά ως κεντρικά πρόσωπα αντιήρωες. Εμείς, παρουσιάζουμε και τη Μαρία ως κεντρική ηρωίδα σε ένα έργο που θα μπορούσε να λέγεται “Φραντς και Μαρία”» (διαβάστε εδώ περισσότερες λεπτομέρειες για την παράσταση).
Πηγή : Tospirto