“Δεν έχω βγάλει ποτέ σημαία στο μπαλκόνι μάλλον, ποτέ δεν το θυμήθηκα ή ποτέ δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία, αλλά αν ήθελα να βγάλω θέλω να μπορώ χωρίς αυτό να με χαρακτηρίζει”.
Η Κατερίνα Μπερδέκα σκηνοθετεί τη Φωτεινή Μπαξεβάνη σε ένα συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο κείμενο που εμπνέεται από την ηρωική φιγούρα της Κυράς της Ρω για να μεταφέρει επί σκηνής την Δέσποινα, τον ιδιαίτερο κόσμο μιας γυναίκας που κουβαλάει ένα κομμάτι από τις καρδιές και τον χαρακτήρα όλων των Ελλήνων, ένα ταξίδι από την μοναξιά στην ελπίδα και την πίστη στο καλό που κρύβει ο άνθρωπος.
Ο λόγος για την «Κυρά της Ρω», τον νέο θεατρικό μονόλογο του συγγραφέα Γιάννη Σκαραγκά που από τις 5 Οκτωβρίου θα παρουσιάζεται στο θέατρο Σφενδόνη.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την Κυρά της Ρω; Τι σας γοητεύει σ΄αυτήν;
Όταν μου μίλησε η Φωτεινή Μπαξεβάνη για την επιθυμία της να ενσαρκώσει στη σκηνή την Κυρά της Ρω, πριν αποφασίσουμε ότι θα αναλάβω εγώ την σκηνοθεσία αισθάνθηκα έντονα την σύνδεσή μου με αυτόν τον χαρακτήρα. Με γοήτευσε η δύναμή της, η σκληράδα, η επίμονη και η αποφασιστικότητά της. Ένοιωσα αμέσως την μοναξιά της σε ένα άγριο τοπίο την οποία η ίδια μετέτρεψε σε ισχυρή προσωπική πράξη.
Τι συμβολίζει η Κυρά της Ρω;
Η Κυρά της Ρω συμβολίζει τη δύναμη της προσωπικής απόφασης και πράξης που αν είναι πηγαία, αληθινή και δίκαιη μετατρέπεται γρήγορα σε μια ισχυρή κατάθεση στο σύνολο του κόσμου. Η ανύψωση της σημαίας για μένα δεν αποτελεί μόνο μια πράξη πατριωτισμού, αλλά μια υπέρβαση του ατομικού, μια δυνατή προσπέλαση του προσωπικού στοιχείου, μια συμμετοχή στο «κοινό» σε κάτι που ανήκουμε όλοι και απέναντι στο οποίο έχουμε ευθύνη.
Το βιβλίο του Γιάννη Σκαραγκά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Έχετε κάνει και κάποιου είδους οδοιπορικό – έρευνα;
Ήταν απόλυτη ανάγκη να ταξιδέψουμε στον τόπο της, το Καστελλόριζο και τη Ρω για να ανακαλύψουμε αυτή τη γυναίκα. Και το κάναμε γνωρίζοντας έναν πανέμορφο προορισμό, εκκίνηση του δικό μου ταξιδιού στην παράσταση. Το μικρό ταξίδι στις ακριτικές αυτές περιοχές ήταν αποκαλυπτικό για τα μικρά στοιχεία χαρακτήρα της Δέσποινας που ψάχναμε. Γιατί όλοι γνωρίζουν για τη σημαία αλλά εμάς μας ενδιέφερε να συντεθεί η προσωπικότητά της, ο αέρας της, ο ήχος της φωνής της, οι σκέψεις της, η κίνηση της ψυχής της. Και πέρα από τις απολαυστικές συζητήσεις με τους φιλόξενους, φίλους πια του Καστελλόριζου, αρκούσε η θέα των άσπρων βράχων στο έρημο νησί της Ρω για να σχηματίσουμε την αποφασιστική εσωτερική κίνηση αυτής της γυναίκας.
Πού αγγίζει το σήμερα η παράσταση;
Σήμερα που φοβόμαστε να βγάλουμε σημαία στο μπαλκόνι γιατί φοβόμαστε μήπως μας πουν εθνικιστές είναι η ώρα να βάλουμε στο τραπέζι τη συζήτηση- και πάλι- για το ποιοι είμαστε και ποιοι θέλουμε να είμαστε. Δεν έχω βγάλει ποτέ σημαία στο μπαλκόνι μάλλον, ποτέ δεν το θυμήθηκα ή ποτέ δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία, αλλά αν ήθελα να βγάλω θέλω να μπορώ χωρίς αυτό να με χαρακτηρίζει. Θέλω να έχω το δικαίωμα και για να ισχύει αυτό πρέπει να επαναπροσδιοριστεί το τι σημαίνει πατρίδα, τί σημαία, τί ο καθένας μας προσωπικά απέναντι σε αυτά. Ναι, πολίτης του κόσμου, αλλά δεν δέχομαι να δειλιάζω, απέναντι σε «διανοούμενους» με σηκωμένο φρύδι, να πω, ότι σκιρτάω στο άκουσμα της νησιώτικης σούστας γιατί μεγάλωσα σε αυτόν τον έρημο τόπο, στην Ελλάδα.
Πέρα από τη συλλογική ευθύνη, αναλογεί στον καθένα από μας και ένα μέρος προσωπικής ευθύνης για τα όσα βιώνουμε σήμερα;
Είναι από τα βασικά στοιχεία που πραγματευόμαστε σε αυτήν την παράσταση. Η προσωπική ευθύνη υπάρχει πάντα απέναντι σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Δεν είναι απαραίτητο να έχουμε προκαλέσει κάτι για να μας αναλογεί η ευθύνη. Είμαστε υπόλογοι για την στάση που επιλέξαμε να κρατήσουμε απέναντι σε ό,τι δημιουργήθηκε για μας και για τις επόμενες γενιές από άλλους. Με αυτή την έννοια δεν είμαστε δολοφόνοι όπως συμφέρει το σύστημα να μας παρουσιάζει αλλά σίγουρα θα καθίσουμε στα έδρανα του κατηγορούμενου για το ότι σταθήκαμε μπροστά στον φόνο και δεν κάναμε τίποτα.
Εσείς σαν καλλιτέχνιδα, πόσο επηρεάζεστε από τη γενικότερη κατάσταση; Μπορεί να αλλάξει κάτι και πώς;
Πώς να μην επηρεάζεται κανείς, καλλιτέχνης ή μη; Είναι πια πολύ άγρια η κατάσταση. Θα μείνω στα λόγια μιας φίλης γιαγιάς γειτόνισσας στο χωριό μου. «Είναι σκληρό αυτό που σας κάνουν τώρα. Είναι ύπουλος πόλεμος. Εμείς ζήσαμε σκοτωμούς, πολέμους πείνα, αλλά αυτό που κάνουν σε εσάς είναι πιο δύσκολο. Θα τα καταφέρετε όμως. Κι εμείς τα καταφέραμε. Κι εσείς θα τα καταφέρετε. Δεν γίνεται αλλιώς.»
Τι είναι αυτό που σας γεμίζει αισιοδοξία και τι σας απογοητεύει καθημερινά;
Φουσκώνω από χαρά όταν σκέφτομαι την κόρη μου, αδειάζω όταν σκέφτομαι τι την περιμένει σε αυτή την χώρα.
Έργο/απωθημένο που θα θέλατε να ανεβάσετε;
«Τη νύχτα μόλις πριν από τα δάση» του Κολτές.
Μελλοντικά σχέδια
Η θεατρική ομάδα MeWe με την οποία κάνουμε παραστάσεις με φίλους καλλιτέχνες εδώ και χρόνια επιχορηγήθηκε φέτος από το Υπουργείο Πολιτισμού για την παράσταση “Υστερόγραφο”, μια πολύ προσωπική παράσταση που στηρίζεται σε ένα κείμενο που έγραψε πριν χρόνια για τον παππού μου ένας καρδιακός του φίλος. Και μας το έστειλε ως προίκα. Αυτό το κείμενο θα αποτελέσει τον πυρήνα μιας παράστασης για την ρίζα μας, τους εσωτερικούς και εξωτερικούς εμφυλίους μας.
Πηγή: Tospirto