Home Θέατρο Συντευξη της Σοφίας Μαραθάκη

Συντευξη της Σοφίας Μαραθάκη

0

«Στοχεύω στην ανάδειξη της τρομερής μας ακινησίας. Η ίδια η Ιστορία μας κοιτάζει ειρωνικά».

Οι παραστάσεις της Σοφίας Μαραθάκη επιφυλάσσουν πάντα εκπλήξεις. Ευχάριστες πάντα. Και αυτό γιατί της αρέσει να δοκιμάζει και τον εαυτό της καλλιτεχνικά, αλλά και το κοινό. Αντιμετωπίζει την τέχνη σαν μια μεταφορά ενός αισθήματος ύπαρξης, που δίνει μορφή στα όνειρα, τις προσδοκίες και τους φόβους, σαν μια σχεδόν πρωτογενής δημιουργία.

Στη νέα της παράσταση, η σκηνοθέτιδα καταπιάνεται με τον Βίκτωρα Ουγκώ, τον ρομαντικό συγγραφέα των Αθλίων και της Παναγίας των Παρισίων που λίγοι ξέρουν πως υπήρξε ο πρώτος οραματιστής της Ενωμένης Ευρώπης.
Στήνει λοιπόν τη δική της… ουτοπία και μας συστήνει την παράσταση Ουγκώ: Μια Ουτοπία, με τη μορφή ενός λοξού αστικού δείπνου μετά μουσικής. Στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από τις 13 έως τις 22 Οκτωβρίου, ζωντανεύει μια εποχή όπου η δημοκρατία σκεπάστηκε με αίμα από κομμένα κεφάλια και η Ευρώπη κουράστηκε να κοιτάζει…

Μιλήστε μας λίγο για την Ουτοπία
Η Ουτοπία σημαίνει πέρα από τον μη τόπο και τον ευ/τόπο, τον τόπο του καλού. Ο Ουγκώ περιγράφει την ενωμένη Ευρώπη ως μια ουτοπική διέξοδο από την δυστοπική πραγματικότητα της Ευρώπης.

Τι σας γοητεύει στον Βίκτωρα Ουγκώ;
Με γοητεύει πολύ η πίστη του σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από τον εαυτό του.

Πού στοχεύετε με το ανέβασμα της συγκεκριμένης παράστασης;
Ίσως και να στοχεύω στην ανάδειξη της τρομερής μας ακινησίας. Η ίδια η Ιστορία μας κοιτάζει ειρωνικά. Σα να είμαστε παγιδευμένοι, καταδικασμένοι να κάνουμε ξανά και ξανά τα ίδια λάθη, να εντοπίζουμε ξανά και ξανά τα ίδια δεινά, να χοροπηδάμε συνεχώς στο ίδιο σημείο έχοντας την ψευδαίσθηση ότι προοδεύουμε σαν είδος.

Τι ακριβώς είναι ο Ύμνος που ο Βίκτωρ Ουγκώ εκφώνησε ως εναρκτήρια ομιλία στο Συνέδριο για την Ειρήνη, στις 21 Αυγούστου του 1849;
Ουσιαστικά είναι ένα κάλεσμα στους ηγέτες και τους πολίτες των ευρωπαικών χωρών να ζήσουν σύμφωνα με τις αρχές της γαλλικής επανάστασης. Είναι μια πρόταση για μια πραγματικά ενωμένη ευρώπη χωρίς σύνορα, φτώχια, ανεργία και διακρίσεις. Είναι ο προπομπός του Ευρωπαικού οράματος του 20ου αιώνα που σήμερα καθώς διανύουμε τον 21ο στην πράξη διαστρεβλώθηκε, χρησιμοποιήθηκε και πλέον βλέπουμε ξεκάθαρα να αναμοχλεύονται πάθη και δεινά που νομίζαμε ότι είχαμε αφήσει πίσω μας μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Βέβαια η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν το πρώτο κραυγαλέο σύμπτωμα της νόσου των εθνικισμών μέσα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα

Ομοιότητες και διαφορές του σήμερα με το τότε…
Οι διαφορές σε υλικές συνθήκες είναι άπειρες, αμέτρητες. Όμως η ανάγκη του ανθρώπου να πιστεύει σε κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του είναι διαχρονική. Όπως και η ανάγκη της εκάστοτε εξουσίας να χειραγωγεί, να χρησιμοποιεί και να καταπνίγει είναι εξίσου διαχρονική.

Πώς βλέπετε εσείς προσωπικά την Ευρώπη; Πιστεύετε σ΄αυτήν και το όραμά της;
Η Ενωμένη Ευρώπη ήταν μια οραματική σύλληψη μιας κοινωνίας ισότιμης, ευνομούμενης και πλούσιας. Ήταν ένα όνειρο που συσπείρωσε έναν μεγάλο αριθμό ικανών και ειλικρινών πολιτών που αντιλαμβάνονται την ατομική μοίρα ως απολύτως εξαρτημένη από τη συλλογική μοίρα. Όπως πάντα, βρέθηκαν και συνεχώς ξαναβρίσκονται τα κομμάτια εκείνα της κοινωνίας που μιλούν αλλιώς και πράττουν αλλιώς. Τα μεγαλύτερα εγκλήματα γίνονται στο όνομα της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης. Εμείς με τις πράξεις μας νοηματοδοτούμε τις λέξεις. Πολύ φοβάμαι ότι η ευρωπαική ηγεσία ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος.

Ο Ουγκώ υποστηρίζει πως: «ο μεγαλύτερος κίνδυνος στις μέρες μας είναι πρώτα η αμάθεια και μετά η φτώχεια». Εμείς ως νεοέλληνες εν μέσω κρίσης πάσχουμε εν μέρει και από τα δύο… Τελικά υπάρχει ελπίδα;
Η αμάθεια είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ανθρώπινης συνείδησης και συνειδητότητας. Η φτώχεια έχει να κάνει με την επιβίωση και η αμάθεια με τη ζωή. Αν θέλουμε να είμαστε άνθρωποι, η ζωή πρέπει να είναι ο στόχος και η επιβίωση κεκτημένο όλων. Όμως η πραγματική ή πλασματική απειλή της επιβίωσης μας είναι συνεχής. Αυτή η κατάσταση μας οδηγεί να υπάρχουμε υπό το καθεστώς του φόβου και συνεπώς να αγόμαστε και να φερόμαστε με άξονα το φόβο. Η γνώση είναι η μόνη ασπίδα απέναντι σε όλους τους παράλογους φόβους. Θεωρώ ότι η δίψα για μάθηση είναι μια εκδήλωση αγάπης προς την ίδια τη ζωή.

Στις παραστάσεις σάς αρέσει ο πειραματισμός επί σκηνής. Θα δούμε κάτι τέτοιο και τώρα;
Εξαρτάται πως ορίζουμε τον πειραματισμό. Γενικά αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται για να μπορούμε να κατανοούμε τα πράγματα βάζοντάς τα σε κουτάκια. Δεν μπορώ να σας απαντήσω με σαφήνεια. Κάθε καλλιτεχνική δοκιμή είναι ένα πείραμα ακόμα κι όταν κινείται στις πιο κλασσικές φόρμες. Σίγουρα πάντως στη συγκεκριμένη παράσταση δεν θα δείτε το χ χαρακτήρα να γνωρίζει τον ψ, μετά να αγαπιούνται ή να συγκρούονται, κατόπιν να συμβαίνει κάτι αναπάντεχο κι ανατρεπτικό και στο τέλος του έργου ο πρωταγωνιστής να μας έχει παρουσιάσει„ μια φέτα ζωής” όπως λένε πολλοί. Δεν υπάρχει θεατρικό έργο άρα ούτε και σαφής πλοκή. Πάντως είναι κατανοητό!

Πιστεύετε πως το κοινό χρειάζεται γενικότερη καλλιτεχνική έκπληξη και αφύπνιση;
Το κοινό διψάει για καλλιτεχνική έκπληξη κι αφύπνιση. Μια μεγάλη μερίδα του τουλάχιστον. Βέβαια η τέχνη έρχεται ως αρωγός σε αυτό που ονομάζουμε παιδεία. Η παιδεία είναι η προϋπόθεση για να είσαι είτε δημιουργός είτε κοινό. Δεν πιστεύω ότι κάποιος αφυπνίζεται μέσω της τέχνης. Πιστεύω ότι συνειδητοποιεί κι αναγνωρίζει μέσα από την τέχνη τα κομμάτια του που δεν έπαιρναν μορφή. Η τέχνη είναι μια μεταφορά ενός αισθήματος ύπαρξης, δίνει μορφή στα όνειρα, τις προσδοκίες και τους φόβους, είναι μια σχεδόν πρωτογενής δημιουργία. Έχει κοινές ρίζες με την ανάγκη μας για θρησκευτική πίστη αλλά επειδή προκαλείται από εμάς τους ίδιους, είναι ξεκάθαρα κατασκευασμένη, ξεκαθαρίζει το τοπίο και μας κάνει λιγότερο φανατικούς, πιο ανεκτικούς

Υπάρχει κάτι που θα χαρακτηρίζατε ως προσωπική σας ουτοπία;
Ναι. Κάποια πολύ απλά πράγματα, παιδικά. Να επικρατήσει πανανθρώπινη ειρήνη, ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη, σεβασμός, φαντασία, αγάπη κλπ

Αισθάνεστε σήμερα τελείως ελεύθερη ως καλλιτέχνιδα στο να δημιουργήσετε;
Δεν θα το έλεγα αυτό. Είμαι ελεύθερη μέσα σε ένα πλαίσιο που το ορίζει η κοινωνία που ζω και η μέχρι τώρα ανάπτυξη της προσωπικότητάς μου. Πιστεύω ότι έχω πολύ δρόμο μπροστά μου. Θα ήθελα να μιλάω όλες τις γλώσσες του κόσμου και να ταξιδεύω περισσότερο. Πάνε χρόνια που δεν ταξιδεύω λόγω δουλειάς και οικονομικής στενότητας. Το λέω αυτό επειδή πιστεύω ότι τα ταξίδια σε οδηγούν σε μια εκ νέου επινόηση του εαυτού κι αυτή η διαδικασία σε ελευθερώνει από άχρηστα βάρη.

Τι είναι αυτό που σας κάνει αισιόδοξη και τι απαισιόδοξη;
Όταν συναντώ έξυπνους και γενναιόδωρος ανθρώπους που σέβονται τον πλησίον τους, τη φύση και το δημόσιο χώρο αισθάνομαι ότι υπάρχει ελπίδα. Όταν συναντώ ανθρώπους που δεν ξέρουν και δεν θέλουν να μάθουν τη δουλειά τους, όταν συναντώ αμετακίνητη αλαζονεία και ιδιοτέλεια, όταν βλέπω ανθρώπους καρφωμένους σε οθόνες να καταβροχθίζουν τζανκ φουντ κυριολεκτικά και μεταφορικά, όταν βλέπω ειδήσεις, αισθάνομαι απαρηγόρητη κι απελπισμένη. Δεν βλέπω πια ειδήσεις…

Μελλοντικά σχέδια
Θα ήθελα να είμαι συνεχώς ενεργή σαν ηθοποιός και σκηνοθέτις, να συνεργαστώ με πολλούς από τους ανθρώπους που εκτιμώ και θαυμάζω και να μάθω από αυτούς. Δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο προς άμεση υλοποίηση…

Πηγή: Tospito