«Όπως πρέπει να αγαπήσεις, να μισήσεις, να συγχωρήσεις, έτσι πρέπει και να κάνεις λάθη».
Είναι, μάλλον, κάτι σαν θεσμός. Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, να επιστρέφει στο θέατρο. Πέρυσι ήταν η σπουδαία, αναπάντεχη, δουλειά που παρουσίασε στην «Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν. Φέτος, η σταθερή ματιά του Μιχάλη Κωνσταντάτου στο θέατρο – υβρίδιο, επικεντρώνεται πάνω σε ένα καινούργιο έργο, το «Hotel». Σε ένα φαντασιακό τοπίο, ένα φουτουριστικό ξενοδοχείο όπου οι επισκέπτες του, άνθρωποι με προβλήματα χρόνιας αϋπνίας, αναζητούν ένα ψυχικό καταφύγιο, με τη δυνατότητα να ζήσουν επιλεγμένες αναμνήσεις από τη ζωή τους – και γιατί όχι να τις αλλάξουν, επιχειρώντας να διορθώσουν τα λάθη τους. Για κάποιο λόγο, όσην ώρα μου αφηγείται την ιδέα του project, το μυαλό μου τρέχει σε μελλοντολογικά b -movies των 80s, όπου τότε όλα αυτά, τα περί ελέγχου της ζωής, έμοιαζαν μακρινά – ίσως και ψεύτικα. Δυστυχώς, έπαψαν να είναι.
Σκέφτομαι επίσης πως ο Μιχάλης Κωνσταντάτος έχει το προνόμιο που λίγοι καλλιτέχνες απολαμβάνουν: Να βλέπει να πράγματα μέσα από δύο ειδών φίλτρα, τον κινηματογραφικό φακό που ενίοτε λειτουργεί και σαν καλειδοσκόπιο ζωής και την παραστατική τέχνη που εκπέμπει μια θέρμη αιμάτινη. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, που παράλληλα με το «Hotel» ετοιμάζει και τη νέα του ταινία «All The Pretty Little Horses» – το σενάριο της οποίας έχει ήδη ταξιδέψει και αναπτυχθεί σε διεθνή εργαστήρια σεναρίου καθώς και στην αγορά συμπαραγωγής του Φεστιβάλ του Βερολίνου.
Φαντάζεσαι τον εαυτό σου να κάνει συμβατικό θέατρο; Γιατί και αυτή η παράσταση στηρίζεται σε ένα σύμπλεγμα τεχνών.
Το σύμπλεγμα αυτό δεν είναι αυτοσκοπός, συμβαίνει γιατί αυτά είναι τα ενδιαφέροντα μου και το background μου. Ποτέ δεν είχα την ανάγκη να κάνω συμβατικό θέατρο, εξάλλου μπορούν και το κάνουν άλλοι πολύ καλύτερα από εμένα. Έχω τη δική μου αντίληψη για το θέατρο και τη δική μου αυτόματη διαδικασία λειτουργίας, η οποία πάντα μου υπαγορεύει τη σύνθεση των τεχνών που αγαπάω πολύ.
Αναρωτιέμαι όμως αν θέλεις να ανήκεις κάπου περισσότερο.
Σπούδασα σινεμά, ξεκίνησα και συνέχισα να δουλεύω στο σινεμά και συνεχίζω να κάνω σινεμά. Έχω μεγάλη αγάπη για τα εικαστικά, ασχολούμαι με το θέμα του «χώρου» και των εγκαταστάσεων και μέσα στο θέατρο μου δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιήσω διάφορες ιδέες μου σε σχέση με όλα τα παραπάνω. Το θέατρο προέκυψε περισσότερο μέσα από την ενασχόληση μου με τις χωρικές εγκαταστάσεις και μέσα από τη συνάντηση μου με τη συνεργάτιδα μου, την ηθοποιό Γιώτα Αργυροπούλου, όπου βρήκαμε ένα κοινό τόπο έκφρασης. Θέλω να ανήκω στην οικογένεια των ανθρώπων που τους αρέσει να δημιουργούν και να συνεργάζονται ανεξαρτήτως καλλιτεχνικού χώρου.
Πάντως, μετά από τη βουτιά στο κλασικό εξακοντίζεσαι σ’ ένα δικό σας έργο, της ομάδας blindspot.
Γενικότερα μου αρέσει να δουλεύουμε με δικά μας κείμενα και να δημιουργούμε ένα σύμπαν που μέσα σε αυτό υπάρχει και η παράσταση μας. Το «Hotel» ήταν μια ιδέα που υπήρχε πριν κάνουμε την «Έντα Γκάμπλερ» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Θέλαμε να ασχοληθούμε με το θέμα της αϋπνίας με αφορμή όλο και περισσότερα περιστατικά ανθρώπων που ακούγαμε πως «έχαναν» τον ύπνο τους. Η συνεργάτιδα μου, Γιώτα Αργυροπούλου, ενδιαφερόταν πολύ να εξερευνήσει αυτό το πεδίο της αϋπνίας και έτσι ξεκίνησε να γράφει το κείμενο. Εμένα βέβαια, πέρα από το πως και γιατί οι άνθρωποι χάνουν όλο και περισσότερο τον ύπνο τους, με ενδιέφερε πολύ και η εικαστική απεικόνιση του θέματος. Καταλήξαμε λοιπόν σε έναν μυθοπλαστικό κόσμο που λέγεται «Hotel» και σε μια παράσταση.
Αν υπήρχε αυτό το ξενοδοχείο θα είχε, νομίζεις, μόνιμη πελατεία;
Δεν ξέρω. Οι άνθρωποι δεν αντέχουν εύκολα να κοιτάζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Συνέχεια προσπαθούμε να βρούμε όλοι μας πράγματα για να «ξεφύγουμε». Το να «ξεφεύγουμε» δεν έχει γίνει απλά ανάγκη, αλλά μόδα. Αντίθετα, το «Hotel» θέλει να μας φέρει αντιμέτωπους με τον εαυτό μας γιατί πιστεύει πως μόνο έτσι βγαίνει κανείς πραγματικά κερδισμένος. Πραγματικά ήρεμος. Από την άλλη το να ξαναζείς στιγμές της ζωής σου – με το δικαίωμα μάλιστα να τις αλλάξεις – μπορεί να είναι διασκεδαστικό έως και εθιστικό. Άρα λοιπόν δεν ξέρω αν θα ήταν μόνιμη ή όχι, αλλά σίγουρα θα είχε πολλή πελατεία.
Αν είχες ένα οποιοδήποτε ξενοδοχείο στην ιδιοκτησία σου τι ανθρώπους θα ήθελες να φιλοξενείς;
Ανθρώπους με προβλήματα αϋπνίας. Είναι η καλύτερη παρέα στις ανησυχίες μου.
Ας υποθέσουμε ότι μετά τη διαμονή στο «Hotel» ξυπνούσες σε ένα άλλο κόσμο, ποιος θα ήθελες να είναι αυτός;
Ένας πραγματικά πολιτισμένος κόσμος. Κάπου όπου η ανθρώπινη ύπαρξη έχει πραγματικά σημασία και η αξιοπρέπεια δεν είναι απλά μια λέξη.
Αισθάνεσαι εξαντλημένος από το χάος που έχει επιβληθεί στην καθημερινότητα μας;
Θα έλεγα ψέματα αν έλεγα όχι. Ποιος δεν είναι; Στην ελληνική πραγματικότητα βέβαια το χάος δεν είναι μια ξένη λέξη και έννοια, αλλά, αυτή τη φορά, το παρακάναμε! Με εξαντλεί το παράλογο, το ότι έχουμε χάσει κάθε αίσθημα δικαίου, κάθε αίσθηση ισορροπίας. Ναι, το χάος επιβλήθηκε και εμείς κάνουμε τα πάντα για να το κρατήσουμε όσο πιο χάος γίνεται. Και αυτό είναι λυπηρό.
Τι σε έχει κλονίσει περισσότερο από τον καταιγισμό των πρόσφατων γεγονότων;
Και τι δε με έχει… Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που νιώθω ότι τα αρνητικά γεγονότα δεν τα βλέπω απλά ή τα ακούω αλλά τα νιώθω βαθιά μέσα μου. Αυτό το πρωτόγνωρο αίσθημα με έχει κλονίσει τρομερά.
Θα ήθελες, επομένως, να βάλεις στο «Hotel» πολιτικούς και ανθρώπους που διαχειρίζονται τις τύχες των πολλών;
Εγώ ναι• εκείνοι πιστεύω πως θα το απέφευγαν. Νομίζω μια ατάκα από το έργο ταιριάζει πολύ στην περίπτωση τους: «Νομίζετε ότι μπορείτε να κρυφτείτε; Ξέρουμε τα πάντα για εσάς».
Τι είδους λάθη πιστεύεις ότι θα ήθελαν να διορθώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι αν τους δινόταν η ευκαιρία;
Καταρχάς για να διορθώσεις κάτι πρέπει πρώτα να το αποδεχτείς ως λάθος και αυτή είναι η πιο δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Απαιτεί ευαισθησία, εντιμότητα και αυτογνωσία. Νομίζω ότι οι άνθρωποι ζητούν τελικά να διορθώσουν λάθη που πιστεύουν πως οδήγησαν σε απώλειες. Είτε προσώπων, είτε καταστάσεων. Το αίσθημα της απώλειας είναι ιδιαίτερα οδυνηρό και άρρηκτα συνδεδεμένο με το αίσθημα του θανάτου και του χρόνου. Οι δύο ανίκητοι αντίπαλοι του ανθρώπου.
Καταλαβαίνουμε τα λάθη μας ή μήπως είμαστε πολύ εγωιστές για να τα αναγνωρίσουμε όταν πρέπει;
Σπάνια νομίζω ότι κάποιος δεν καταλαβαίνει τα λάθη του. Απλά πολλές φορές είμαστε εγωιστές και αλαζόνες για να αναλάβουμε την ευθύνη τους. Από την άλλη όμως ακόμα και ο εγωισμός ή η αλαζονεία είναι δείγματα ζωής και πάλης. Πράγματα που και αυτά μας κρατούν ζωντανούς και κινητικούς. Σπάνια κάνει κάποιος ένα βήμα πίσω για να δει το λάθος πριν το κάνει. Είναι παρόλα αυτά απαραίτητη διαδικασία της ζωής το να κάνεις λάθη. Όπως πρέπει να αγαπήσεις, να μισήσεις, να συγχωρήσεις, έτσι πρέπει και να κάνεις λάθη. Το λάθος πολλές φορές είναι η ευκαιρία της ανθρώπινης ύπαρξης να αναπνεύσει.
Ποια στιγμή της ζωής σου θα ήθελες να ξαναζήσεις για να την αλλάξεις;
Και να ξαναζούσα μια στιγμή δε νομίζω ότι θα την άλλαζα. Όχι όμως γιατί δε θα έμπαινα στον πειρασμό να κερδίσω μια καλύτερη έκβαση της στιγμής αυτής. Μια στιγμή δεν φέρνει απλά μια άλλη, φέρνει μια δενδροειδή διακλάδωση πραγμάτων. Το να ξαναζούσα μια στιγμή για να την αλλάξω σημαίνει πως δε θα είχα πολλά πράγματα στη ζωή μου από αυτά που έχω τώρα. Και αυτό δε θα το ήθελα.
Θα προτιμούσες να ζήσεις ξανά ευτυχισμένες στιγμές ή να προσπαθήσεις να δημιουργήσεις καινούργιες;
Θα προτιμούσα όταν ζούσα ευτυχισμένες στιγμές να είχα πάντα τη συνείδηση αυτού. Πολλές φορές μας ξεφεύγει η ποιότητα των στιγμών. Και δυστυχώς εξ’ ορισμού δεν ξαναγυρίζουν. Το να προσπαθείς να δημιουργήσεις καινούριες ευτυχισμένες στιγμές μάλλον είναι η πιο αισιόδοξη στάση. Και λέω να κρατήσω μια τέτοια αυτή την περίοδο.
Από που αντλείς σταθερά χαρά στη ζωή σου;
Από τη δουλειά μου και τους αγαπημένους ανθρώπους που έχω γύρω μου. Προσφάτως και από το γιο μου. Είναι μια χαρά που μου δίνεται αυτόματα, μόνο και με την ιδέα ενός βλέμματος.
Πηγή: tospirto