«Στο Εθνικό μπορώ να βρεθώ μόνο ως θεατής».
Περασμένα μεσάνυχτα στο προαύλιο της Πειραιώς 260. Πρόσωπο κουρασμένο, αλλά επίμονα χαμογελαστό. Σάκος στην πλάτη. Την ξεκουράζει το δροσερό αεράκι. Η Γιολάντα Μαρκοπούλου μόλις έχει ολοκληρώσει το πέρασμα του «Είμαστε οι Πέρσες!», της πρώτης της φεστιβαλικής συμμετοχής• κι είναι η στιγμή που αρχίζει να αναλογίζεται την πορεία της μέχρι εδώ. «Σκεφτόμουν τις προάλλες πως ξεκινήσαμε στο “πρώτο” Συνεργείο το 2007. Πολλοί από μας, είμαστε ακόμη μαζί, όπως η Αλεξάνδρα Σιάφκου και ο Αριστοτέλης Καρανάνος στη σκηνογραφία. Σκεφτόμουν πως εξελίσσεται η δουλειά μας με τον καιρό…» λέει, ανυπομονώντας για τη γενική πρόβα της επόμενης μέρας. «Θα έχει και κοινό» προσθέτει με ενθουσιασμό.
Θα πρέπει να είναι ένας πολύ οργανωτικός άνθρωπος, σκέφτεσαι. Σκηνοθετεί, είναι διευθύντρια παραγωγής, περνάει από τη μια παράσταση στην άλλη και δεν σταματά να σχεδιάζει το καινούργιο που έρχεται. Γιατί ναι, για τη Γιολάντα πάντα υπάρχει κάτι που δεν έχει γίνει. Η δουλειά της με τους μετανάστες βέβαια, την έχει απορροφήσει όσο λίγα project μέχρι τώρα. «Θέλω να καταφέρουμε να διαδώσουμε τη δουλειά που γίνεται με το Station Athens. Θα ήθελα πολύ να πολλαπλασιαστούν τα εργαστήρια τέχνης και σε άλλες περιοχές της Αθήνας και να έχουν κι άλλοι άνθρωποι τη δυνατότητα να συμμετέχουν. Είμαστε στο σημείο όπου κάποια από τα παιδιά θα μπορούσαν να αναλάβουν και ρόλους υπευθύνων εργαστηρίου. Είναι ένας από τους κύριους στόχους που έχω για το άμεσο μέλλον».
Η φωνή της φανερώνει ανυπομονησία, προσμονή. Οι στόχοι της είναι πολλοί. Το φθινόπωρο θα επαναλάβει τόσο την πρόσφατη σκηνοθεσία της στο «Θάλαμο αρ. 6» του Τσέχωφ όπως και τη δουλειά του Station Athens. «Από κει και πέρα δεν έχω προγραμματίσει κάτι ακόμη. Χρειάζομαι λίγο χρόνο να δω τι θέλω και τι μπορώ να κάνω στη συνέχεια…». Κι ας βρίσκεται λίγες ώρες πριν τη νέα της πρεμιέρα.
Τι σε οδηγεί για πέμπτη φορά σε μια παράσταση με ερασιτέχνες ηθοποιούς και μάλιστα μιας κοινωνικής ομάδας με ιδιαιτερότητες όπως είναι οι μετανάστες;
Υπάρχει εξέλιξη στην ομάδα και πιστεύω πολύ στο χρόνο αυτό. Είναι διαφορετικό να δουλεύεις δύο μήνες με κάποιον και άλλο να δουλεύεις χρόνια. Γεννιέται ένας κώδικας, μια επικοινωνία ξεχωριστή. Μετά από κάποια στιγμή ξεχνάς από πού ξεκίνησες και προχωράς ερήμην κοινωνικών ομάδων. Είναι μια ομάδα που έχει τη δυναμική της και τις ιδιαιτερότητές της – όπως κάθε άλλη. Τα εργαλεία μας είναι πιο «προσωπικά», αλλά έτσι γεννήθηκε η ομάδα αυτή μέσα από την ανάγκη κάποιων ανθρώπων να βρουν έδαφος να μοιραστούν προσωπικές, αλλά και τραυματικές στιγμές της ζωής τους.
Σε ελκύει το θέατρο της πραγματικότητας;
Με ελκύει η πραγματικότητα πάντα με μια δόση φαντασίας, αν αυτό λέει κάτι. Προσπαθώ πάντα να προκαλώ τη φαντασία των παιδιών, αλλά συγχρόνως και τη δικιά μου. Εκεί βασίζεται η δουλειά μας, στο παιχνίδι και τη φαντασία. Πώς αλλιώς να διαχειριστείς μια δύσκολη στιγμή, σαν αυτές που έζησαν αυτοί οι άνθρωποι; Είναι σχετικό τελικά το τι είναι πραγματικότητα και πώς αυτό το κάνεις «θέατρο».
Τι νομίζεις ότι μας κάνει να φοβόμαστε το πραγματικό ως εμπειρία τέχνης;
Έχουμε μάθει να ακούμε παραμύθια. Όταν το παραμύθι εμπεριέχει και την «πραγματικότητα», εκεί κάτι περίεργο συμβαίνει.
Οι ηθοποιοί έχουν μοιραστεί ακραίες εμπειρίες τους μαζί σου;
Το θέμα του έργου μας είναι τα ναυάγια αυτού του «πολέμου», του αγώνα για επιβίωση, το όνειρο μιας καλύτερης ζωής. Ό,τι και να πω είναι λίγο. Πόσες φορές να έχω επαναλάβει στην πρόβα τη λέξη «Αλήθεια». Αυτή είναι η επαφή με την πραγματικότητα.
Οι πρωταγωνιστές σου είναι ήρωες αληθινοί. Τι σημαίνει για σένα πολεμιστής της ζωής;
Είναι όντως, και δεν το ξεχνώ ποτέ. Είναι παιδιά που έπιασαν τα όπλα όταν θα έπρεπε να πηγαίνουν σχολείο. Πολεμιστής της ζωής σημαίνει θυσίες, υπομονή και επιμονή.
Δηλώνει κάτι για σένα το γεγονός ότι το πολιτικό θέατρο, τόσο ως περιεχόμενο όσο και ως πράξη, σε απασχολεί από τα πρώτα σου βήματα;
Δεν έχω κάποια θεωρία, απλά συμβαίνει και επιλέγω υλικά που έχουν τέτοιο περιεχόμενο. Ο μόνος τρόπος για να ενεργοποιηθώ, είναι να έχω έναν σοβαρό λόγο να ανεβάσω μια παράσταση. Να νιώσω ότι πρέπει να μιλήσω δυνατά! Με συγκινεί, βρίσκω νόημα σε αυτό.
Τις προάλλες είδα ένα βίντεο από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου στη Γάζα. Ανάμεσα στα ερείπια στρώθηκε κόκκινο χαλί. Τελικά, μήπως είναι ύβρις να λέμε πως η τέχνη είναι πολυτέλεια;
Η τέχνη από μόνη της δεν είναι πολυτέλεια, ο τρόπος όμως που γίνεται καμιά φορά μπορεί και να είναι.
Πού αισθάνεσαι πιο δημιουργική: Ως σκηνοθέτης ή ως παραγωγός;
Το ένα συμπληρώνει το άλλο. Θα έλεγα πως είμαι κάτι σαν διχασμένη προσωπικότητα, με μια μεγάλη αδυναμία στη σκηνοθεσία.
Αισθάνεσαι περήφανη για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού, Στάθη Λιβαθινό;
Όσο τίποτα! Ξέρω πόσα μπορεί και ονειρεύεται να προσφέρει. Είναι σε μία πολύ δημιουργική στιγμή και μόνο σε καλό μπορεί να βγει για το Εθνικό και για το θέατρό μας γενικότερα.
Έχεις επιφυλάξεις να δουλέψεις για το Εθνικό, φοβούμενη να μην σου προσάψουν ότι είσαι η σύζυγος του διευθυντή;
Παρόλο που θα ήθελα να δουλέψω στο Εθνικό Θέατρο κάποια στιγμή, ξέρω ότι εκεί μπορώ να βρεθώ μόνο ως θεατής. Και έτσι πρέπει.
Πηγή : tospirto