«Ξαφνικά ζητάμε από την Τέχνη να υποκαταστήσει ό,τι έχουμε και δεν έχουμε».
Τόλμησε και το έκανε. Το καλοκαίρι που μας πέρασε σκηνοθέτησε μία παράσταση που δίχασε το κοινό του ελληνικού φεστιβάλ και τους κριτικούς όσο καμία άλλη. Σ΄αυτή, δε δίστασε να σατιρίσει όλο το θεατρικό γίγνεσθαι, να κάνει χιούμορ με το κοινό, να κλείσει ακόμη και το ζόρι τα κινητά των θεατών στο θέατρο Ολύμπια. Άλλωστε γι΄αυτόν η κωμωδία δεν έχει όρια ούτε στεγανά. Έχει έναν και μοναδικό ρόλο: Να γκρεμίζει τα ταμπού και να ενοχλεί.
Ο λόγος για τον πάντα ανατρεπτικό Σίμο Κακάλα που τώρα επιστρέφει στον δικό του Χώρο με μια ανανεωμένη εκδοχή του καλοκαιρινού Greek Freak και μιλά στο www.tospirto.net έξω από τα δόντια για όλους και για όλα. Για την μεταπόστ εποχή της κωμωδίας και τον μεταμοντερνισμό της σύγχρονης πολιτικής, αλλά και για την “καμήλα” του Αλέξη Τσίπρα.
Γιατί επιστρέφεις με την επανάληψη του Greak Freak;
Δεν είναι επανάληψη ακριβώς, είναι συνέχεια του πρώτου μ’ ένα μικρότερο από το Φεστιβάλ σχήμα. Αυτό του Φεστιβάλ ήταν η αρχή. Ήθελα πολύ καιρό να κάνω ένα βαριετέ και να ασχοληθώ με την κωμωδία και αυτό ήταν κάτι που ξεκίνησε το καλοκαίρι. Αυτό το πρότζεκτ, όπως ήταν κι αυτό με την Γκόλφω, ελπίζω να τραβήξει σε βάθος χρόνου, γιατί είναι πολλά τα ζητήματα που θέλω να εξετάσω. Αν λοιπόν δει κάποιος δύο φορές την παράσταση, θα δει κάτι διαφορετικό, γιατί θα έχει και διάφορους guest και γιατί παίζει με την επικαιρότητα και τα αστεία θα αλλάζουν.
Ειδήσεις βλέπεις; Είσαι ενήμερος για το τι τρέχει γύρω μας;
Βλέπω ειδήσεις και είμαι διαρκώς μέσα στην επικαιρότητα. Δυστυχώς, πρέπει να ενημερώνεσαι. Αλλιώς ας γίνει κάποιος αναχωρητής, ας πάει σ’ ένα χωριό να μονάσει. Αισθάνομαι πως από τη στιγμή που ζω και συμμετέχω στην πόλη, συμμετέχω και στην επικαιρότητα.
Η παράσταση έλαβε διφορούμενες κριτικές, δίχασε. Ήταν κάτι που ήθελες;
Ήταν κάτι που περίμενα. Δεν επέλεξα να διχάσω το κοινό, αυτό ήλθε σαν αποτέλεσμα του όλου πράγματος. Οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες. Καταρχάς η κωμωδία είναι ένα πεδίο που δε χωρούν μέσα πρέπει, πολιτική ορθότητα, που δεν είμαι υποχρεωμένος να προσέξω πώς θα τα πω, μήπως πληγωθεί κάποιος. Στην Ελλάδα παίζει πολύ αυτό το πράγμα και κάνουμε και λέμε πράγματα για να μην πληγώσουμε τους άλλους, γιατί είμαστε μια παρέα.
Μην κάνω ένα αστείο για παράδειγμα και σκεφτεί η μάνα μου πως είμαι γκέι, μην παίξω σε μια παράσταση με γκέι… Μη σκεφτούν οι συγγενείς πως είμαι γκέι. Είχα μια πολύ έντονη επιθετική διάθεση απέναντι σ’ όλα αυτά, ακόμη και απέναντι στα κλισέ που εγώ ο ίδιος χρησιμοποιώ, αλλά και στα συμπεράσματα που εξάγω έτσι αυθαίρετα για τους άλλους. Είμαστε τόσο έτοιμοι να φορέσουμε ταμπέλες στα πάντα και ήθελα να αντιδράσω σ’ αυτό. Αν δίχασε, τι να κάνουμε, δεν μπορείς να κάνεις κωμωδία για να αρέσει σε όλους.
Και επειδή άκουσα πως είπαν κάποιοι πως το έργο ήταν πολύ θεατροκεντρικό, ε ναι, απευθυνόμουν στο κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών. Έχουμε την ψευδαίσθηση πως το Φεστιβάλ Αθηνών το παρακολουθεί η κύρα Λίτσα και ο κύριος Μήτσος; Γιατί αν πιστεύετε πως το Φεστιβάλ είναι για όλη την πόλη, ελάτε να το συζητήσουμε. Ξέρω πολύ καλά ποιοι θα είναι στο κοινό, οπότε έκανα πλάκα με αυτούς. Αν πήγαινα να το παίξω σε πυροσβέστες θα έκανα πυροσβεστικά αστεία, με πυρκαγιές και φωτιές και τέτοια πράγματα. Δε θέλω μία τζενέρικ κωμωδία με την οποία να γελάμε όλοι, μία οικογενειακή, όπως ο Αλφ ο Εξωγήινος. Αυτή θα τη δω Κυριακή απόγευμα, θα δω και Ανταμ Σάντλερ, αλλά μέχρι εκεί.
Σε απασχολούν τόσο πολύ οι ταμπέλες και τα κλισέ; Σε θυμώνουν;
Ναι, σαν στάση απέναντι στα πράγματα. Για παράδειγμα, στο νούμερο του Greak Freak με τα δημοσιογραφικά κλισέ του τύπου «Μαίνεται πύρινη λαίλαπα», σε «Λευκό κλοιό ο Αγιος Στέφανος». Αν τα σχολιάσεις, σου απαντά ο δημοσιογράφος: «Ξέρεις πόσο δύσκολο είναι να βρω έναν τίτλο;». Για μένα ξέρεις, όμως, πόσο δύσκολο είναι να βρω πρωτότυπη τέχνη; Γιατί εγώ βάλλομαι και εσύ όχι; Γιατί υπάρχει μόνο αυτή η στάση; Γιατί υπάρχει τόση απαίτηση από τους καλλιτέχνες να σου παρουσιάσουν αριστουργήματα; Στο φεστιβάλ κάποιοι ήταν «καταδικασμένοι» να παρουσιάσουν αριστουργήματα πάνω στη σκηνή γιατί είχαν πάνω τους μια ταμπέλα. Ξαφνικά ζητάμε από την Τέχνη να υποκαταστήσει ό,τι έχουμε και δεν έχουμε. Περιμένουμε να μας εκπλήξει. Να πάρουμε κάτι φεύγοντας από την παράσταση. Ευτυχώς στην Ελλάδα πολλοί ακόμη ζητούν αυτά τα υποκατάστατα από το κρασί και τις μπριζόλες.
Λύση υπάρχει σ΄αυτό;
Ή συζητάμε τι συμβαίνει και τη βρίσκουμε ή ας αφήσουμε τα πράγματα να πάνε όπως θέλουν. Δηλαδή, ή λέμε anything goes και δε μας αφορά το μέλλον και πάμε να τα καταστρέψουμε όλα ή αν θέλουμε να δημιουργηθεί μια βάση, τότε πρέπει να κάτσουμε να συζητήσουμε. Θα ακουστεί περίεργο, αλλά είναι μία στιγμή για μένα που ήδη ζούμε στον επόμενο κόσμο. Ο πλανήτης όλος ήδη ζει στον επόμενο κόσμο. Ο προηγούμενος κόσμος έχει τελειώσει για πάντα. Αυτό ορίζει ο υπερπληθυσμός, οι πηγές ενέργειας, η διαχείριση του νερού, η τεχνολογία… Πρέπει λοιπόν να ξεκινήσει ένας διάλογος γύρω από αυτό, γιατί όλοι είναι ακόμη στο πριν…
Αναρωτιέμαι πώς αυτό μπορεί να μετουσιωθεί σ΄ ένα διάλογο μέσω της τέχνης…
Η κωμωδία πάντοτε έχει χρέος να γκρεμίζει τα όρια και τα ταμπού και να ενοχλεί, αυτός είναι ο ρόλο της από τον Αριστοφάνη και μετά. Και σήμερα που γίνεται όλη αυτή η αναμόχλευση συνηθειών και πιστεύω, έχει να επιτελέσει αυτόν ακριβώς το ρόλο. Δεν μπορεί να έχει στεγανά και να της απαγορεύεις να ασχοληθεί με κάτι. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως η κωμωδία δεν έχει όριο… Το ίδιο και η σάτιρα. Μόλις αρχίσεις να μιλάς για το αν υπάρχουν όρια, ξεκινά ο ολοκληρωτισμός.
Οπότε αυτήν την περίοδο είσαι επικεντρωμένος στην κωμωδία…
Με απασχολεί καιρό, αλλά ήταν και οικονομικό το θέμα. Δεν μπορείς πάντα να κάνει αυτό που θες τη στιγμή που το θες. Στα έργα μου, ωστόσο, πάντα έμπαινε μέσα το στοιχείο της κωμωδίας κι ένα σχόλιο. Όχι σε όλα, για παράδειγμα στο «Σύσσημον» δεν υπήρχε χώρος, αλλά στις τραγωδίες και στις κωμωδίες, όπου ο συγγραφέας τοποθετεί μια κωμική ανακούφιση, πάντα το εκμεταλλεύομαι. Και ήταν τόσο αστείο πως ο περισσότερος κόσμος νόμιζε πως εγώ κάνω παρέμβαση στα έργα. Και απαντούσα: “όχι, είναι Ευριπίδης”. Μακάρι να το είχα σκεφτεί εγώ!
Τελικά οι μάσκες είναι το σήμα κατατεθέν σου;
Η Μάσκα ξεκίνησε σαν μία ανάγκη και έγινε μεθοδολογία, προέκυψαν πολλά πράγματα μέσα από αυτή. Είναι ένα αρχετυπικό εργαλείο υποκριτικής και γι’ αυτό με ενδιαφέρει. Γνωρίζω ότι ο Χριστιανισμός και όλοι έδωσαν μία πολύ αρνητική χροιά σ΄αυτην. Γι΄ αυτό και σήμερα λέμε πως «φοράω μια μάσκα για να κρυφτώ», ενώ μια μάσκα σε βοηθά ουσιαστικά να αποκαλυφθείς. Πάντα εξαρτάται βέβαια πώς θα την χρησιμοποιήσεις. Και γι’ αυτό την βλέπω σαν ένα εργαλείο αλήθειας. Στις τραγωδίες έπαιζαν με μάσκες και πολύ πιο παλιά, πριν τον Αισχύλο και τον Θέσπη, τις χρησιμοποιούσε ο Σαμάνος. Δεν ήταν τέχνη, ήταν μυσταγωγία, κάτι που και πάλι σχετίζεται με την αποκάλυψη της αλήθειας. Ανθρωπολογικά αν μιλήσουμε, γι’ αυτό και ψυχίατροι έχουν αδυναμία σ’ αυτό το μέσο. Είναι οι πολλαπλές περσόνες ενός προσώπου, δεν έχουμε μόνο μία μάσκα έχουμε δεκάδες που χρησιμοποιούμε ανά περίσταση. Μια μάσκα θα φοράω πάντα με τους γονείς μου για να φάω την Κυριακή, αυτή του 15χρονου Σίμου, δε θα μπορέσω ποτέ να την ξεφορτωθώ. Είναι μία έκφανσή μου.
Αν και αντιδραστικός… επαναστατικός, έχεις περάσει από μεγάλους οργανισμούς, όπως τη Λυρική με τον “Βαφτιστικό” ή το Τέχνης πέρσι με τον Φασμπίντερ. Νιώθεις ελευθερία μέσα σ΄ αυτούς ή περιορίζεσαι; Μήπως γι αυτό δημιουργήσατε και τον Χώρο;
Όχι, ποτέ δεν αισθάνθηκα να περιορίζομαι. Κινούμαι κυρίως από τις προτάσεις. Μόλις μου πρότειναν τον Φασμπίντερ είπα αμέσως ναι, σαν τρελός. Ή στον «Βαφτιστικό» στη Λυρική. Αγαπώ πολύ το ακαδημαϊκό θέατρο και εκεί μου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ μ΄ αυτό, με κλασικά πράγματα, φόρμες. Αυτά είναι πολύ όμορφα πράγματα και δεν έχεις την ευκαιρία να τα κάνεις εκτός τέτοιων οργανισμών. Καθαρά οικονομικά μιλώντας.
Για τον Χώρο τι έχεις να μας πεις;
Πλέον η περιοδεία σαν δραστηριότητά μας, γιατί ήταν η κύρια δραστηριότητά μας, είναι σχεδόν αδύνατο να συνεχιστεί. Είναι απαγορευτικό λόγω της οικονομικής κατάστασης. Εμείς ασχολούμασταν πολύ με τα χωριά, τα οποία ήταν αυτόνομα και είχαν το δικό τους ταμείο. Μετά όταν υπάχθηκαν σε νομαρχίες, υπερονομαρχίες δημιουργήθηκε μια τελείως άλλη κατάσταση και απευθυνόσουν αλλού. Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη του Χωρου. Αρχικά ως στούντιο και μετά ως χώρος παραστάσεων. Ο κλειστός πυρήνας τουτης ομάδας είμαστε εγώ, η Δήμητρα Κούζα και η Ελενα Μαυρίδου. Έχουμε κοινή οπτική και λογική στα πράγματα. Βέβαια, στο θίασο έρχονται και άλλοι άνθρωποι.
Υπάρχει ένα ρεπερτόριο φέτος… Υπάρχει κάποιο στίγμα πίσω από αυτό;
Ήθελα πάντα να υπάρχει η δυνατότητα να υπάρχει εδώ ένα μόνιμο βαριετέ. Τα «Ανεμοδαρμένα Υψη» ήταν μια επιλογή της Έλενας Μαυρίδου. Το ήθελε πολύ καιρό αυτό το έργο και από αυτήν το αγάπησα κι εγώ. Εκείνη έκανε τη διασκευή στο κείμενο, εγώ είπα να το σκηνοθετήσω. Είναι πράγματα που μάλλον περίμεναν καιρό στο συρτάρι.
Διακρίνω μια αντίθεση από το βαριετέ στο βαρύ κλασικό…
Μου αρέσει η ποικιλία, γιατί βαριέμαι εύκολα ακόμη και μένα. Δεν μπορώ να ασχοληθώ μ’ ένα μόνο πράγμα. Και τις μάσκες που χρησιμοποιώ, τις αλλάζω συνέχεια, ανάλογα με τον «κόσμο» που θέλω να φέρω επί σκηνής.
Εχεις κάνει τραγωδία, κωμωδία, βαριετέ κλασικό. Κάποιο άλλο απωθημένο;
Το θρίλερ. Θα ήθελα πάρα πολύ να κάνω μια παράσταση τρόμου, αλλά είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο στο θέατρο και να δημιουργήσεις αυτήν τη ψευδαίσθηση. Μου αρέσουν πολύ οι τεχνικές, να μαθαίνω μία καινούρια τεχνική για κάτι και το πώς μπορεί να λειτουργήσει αυτό.
Πώς επιλέγεις τα έργα σου;
Μέχρι στιγμής το κόνσεπτ μου ήταν το «Γκόλφω- Ερωφίλη- Ορέστης», πολύ συγκεκριμένο σε σχέση με την πολιτιστική και πολιτική ταυτότητα, την ελληνικότητα και το ποιοι είμαστε. Από κει και πέρα υπάρχει μία αναμόχλευση και ένα ψάξιμο άλλο τύπου. Έτσι αισθάνομαι. Θα βρει το δρόμο του κάθε έργο μέσα μου σιγά σιγά….
Σε γοητεύουν νομίζω περισσότερο τα ελληνικά έργα;
Μέχρι στιγμής ναι. Νομίζω πως ο Φασμπίντερ ήταν το πρώτο έργο που δεν ήταν ελληνικό. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ το νεοελληνικό έργο, θεωρώ πως είναι κάτι απόλυτα ζωντανό. Απλώς, πρέπει να υπάρξει ένα έδαφος για να δημιουργήσουν αυτοί οι άνθρωποι λίγο πιο ελεύθερα.
Πολιτική επικαιρότητα; Θα ανέβαζες έναν πολιτικό στη σκηνή;
Θα ήθελα πολύ, αλλά θα μας έκλεβε την παράσταση. Είναι πολύ πιο καλοί κωμικοί από εμάς. Αυτό το τελευταίο με την «καμήλα» δεν παλεύεται. Όσο και να προσπαθείς να το φτιάξεις, δεν μπορείς. Πρόκειται για μεταμοντερνισμό, μπορεί να είναι πολύ μπροστά ο πρωθυπουργός και να μην το έχουμε καταλάβει, να έχει απλώς περάσει σε μία μεταποστ εποχή. Βλέπεις όλους αυτούς και λες λοιπόν: πού πάω να κάνω κωμωδία αντιμέτωπος με τους μάστερ;Τι πάω να κάνω ο καημένος; Η επικαιρότητα πλέον είναι ένα βήμα μπροστά. Ο Τραμπ, αυτό που υπάρχει παγκοσμίως, δεν είναι τυχαίο. Πλέον δεν μπορείς να τους συναγωνιστείς
Εσύ πως αισθάνεσαι ως καλλιτέχνης μέσα σ΄όλη αυτήν την πολιτική κατάσταση;;
Ακυρωμένος, πως ήρθε ο πολιτικός να μας πάρει τη δουλειά. Κάνει τον κόσμο να γελάει με το τίποτα. Εμείς μήνες παλεύουμε να βγάλουμε μια αστεία ατάκα και έρχεται ο άλλος και τσακ… τελείωσε.
Σε απασχολεί η κριτική και η κατάσταση με τα social media; Δεν είναι παράξενο που βλεπεις να αναρτώνται μόνο οι καλές κριτικές παραστάσεων;
Αυτό που βλέπεις στα social media είναι πως είτε τα πράγματα είναι όλα αριστουργήματα, είτε πως είναι για τον Καιάδα και πρέπει να κρεμαστεί ο δημιουργός στο Σύνταγμα που τόλμησε.
Ζούμε στην εποχή των μεγάλων μεγαλοστομιών. Έχει καταλάβει ο κόσμος αυτό που λέει ο Μοντεκρίστο στον Ισοβίτη του Αρκά «Αν εδώ μέσα, στη φυλακή, δεν πουλήσεις λίγη μούρη σ’ έχουν όλοι χεσμένο». Και πλέον έχει καταντήσει στο facebook να νομίζει ο καθένας πως έχει τη δική του προσωπική εφημερίδα και διαφημίζει τον εαυτό του. Και το καταλαβαίνω, όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από αγάπη και αποδοχή. Προσωπικά αναφορικά με τις κριτικές, επηρεάζομαι όταν εκτιμώ αυτόν που τη γράφει. Lifestyle σχόλια τα αντιμετωπίζω σαν κάτι κοσμικό. Και κάποιον που θα περιγράψει από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό την παράσταση, θα τον αντιμετωπίσω ως γραφικό. Λίγο θα θυμώσω που μου κάνει σπόιλερ, γιατί κανονικά είναι αντιδεοντολογικό να το κάνεις αυτό, αλλά οκ, ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Και εγώ έχω το δικαίωμα να πω στην παράσταση πως εδώ κατεβαίνουμε και βαράμε και δεν είναι τηλεόραση να νομίζεις πως μπορείς να κάθεσαι με το κινητό ανοιχτό. Και μάλιστα, στην παράσταση στο φεστιβάλ, παρεξηγήθηκε ο θεατής που του το είπα κι έφυγε. Και ξέρει αυτός τι κάνουν στο θέατρο κι όχι εγώ;
Καταλαβαίνεις πως με τις σοφιστείες μπορείς να πας όπου θες, οπότε ή θα μιλάμε με σοφιστείες ή θα προσπαθήσουμε να βρούμε την αντικειμενική αλήθεια που πάσχισε να βρει ο Γαλιλαίος. Είναι μια εποχή που πρέπει να κάνουμε αυτό. Πρέπει να ορίσουμε εμείς τα πράγματα και το τι θέλουμε. Γι’ αυτό βλέπεις όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις και τους πολιτικούς μας να είναι χέστες και να μην μπορούν να διεκδικήσουν πέντε πράγματα. Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι : από τη μία η εκκλησία, από την άλλη το ότι είσαι ένα κράτος που δημιούργησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και ποτέ δε θα είσαι ελεύθερο. Πάντα, όμως, υπάρχει τρόπος να διαπραγματευτείς από άλλη θέση. Μια ζωή ζητιανεύουμε. Ή πήγαινε κόντρα με τις επιπτώσεις ή κάνε μία διαπραγμάτευση with… balls. Ελατε να πούμε ξεκάθαρα: “μην τρέφετε αυταπάτες για επαναστάσεις και τέτοια”. Μας δόθηκε ένα πράγμα (το μνημόνιο) γιατί έπρεπε να δοθεί. Και αυτά αν τα πεις κάπου θα πέσουν να σε βαρέσουν διάφοροι θερμόαιμοι που πιστεύουν πως δεν καταγόμαστε από τον πίθηκο. Θαρρείς κι είναι συνωμοσιολογία η θεωρία της εξέλιξης. Ενώ αυτοί πιστεύουν σ’ έναν παππούλη που ρίχνει αστερόσκονη από τα σύννεφα. Ή πιστεύουμε, λοιπόν, στην παραμύθα, ή συζητάμε και βρίσκουμε λύσεις….
Πηγή : tospirto