«Πιστεύω στη δύναμη του μοιράσματος».
Την παρακολουθώ σχεδόν από τότε που ξεκίνησε να κάνει τα πρώτα της θεατρικά βήματα και αν κάτι μπορώ να σχολιάσω, πέρα από το ταλέντο της, είναι πως αφοσιώνεται στους ρόλους τους ψυχή τε και σώματι, ακόμη και αν κάνει δύο ή και τρεις δουλειές ταυτόχρονα. Φέτος την είδαμε στην αρχή της σεζόν να ενσαρκώνει τον «Μικρό Πρίγκιπα» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μπογδάνου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. ενώ παράλληλα για άλλη μια χρονιά έμπαινε στην εύθραυστη ψυχή της «Κατερίνας» του Αύγουστου Κορτώ (σκην. Γ. Νανούρης). Ο λόγος για τη Λένα Παπαληγούρα που ετοιμάζεται να ενσαρκώσει τη Μαρία Μπράουν στον «Γάμο της Μαρίας Μπράουν» στο θέατρο της οδού Κυκλάδων σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκευά.
Tι σε γοητεύει στο έργο αυτό;
Με γοητεύουν πολλά…κυρίως, όμως, θα έλεγα ότι με συγκινεί το πως ο Φασμπίντερ εμπνέεται από τα ανοιχτά τραύματα της μεταπολεμικής Γερμανίας, εισχωρεί βαθιά στον ψυχισμό της χώρας για να ενώσει την συλλογική ιστορία με τις ιστορίες απλών και καθημερινών ηρώων, οι οποίοι απεγνωσμένα ζητούν μια θέση σε έναν αφιλόξενο κόσμο.
Είχες δει την ομώνυμη ταινία του; Η παράσταση την ακολουθεί;
Είχα δει την ταινία παλαιότερα στη σχολή όταν πρώτο ανακάλυψα τον κόσμο του Φασμίιντερ. Όταν πέρσι το χειμώνα μου μίλησε ο Γιώργος Σκευάς για τον «Γάμο της Μαρίας Μπράουν» θυμόμουν κυρίως την αίσθηση που είχα απ’ την ταινία και κάποιες στιγμές της. Την ξαναείδα εστιάζοντας αυτήν τη φορά και στις λεπτομέρειες και ταράχτηκα.
Ύστερα, πήρα στα χέρια μου τη διασκευή. Ο Σκευας μελέτησε διεξοδικά το σενάριο της ταινίας αυτής, αλλά και των άλλων του Φασμπίντερ, την εποχή, τις μαρτυρίες ανθρώπων και μας κάλεσε να κάνουμε το ίδιο κι εμείς. Δημιούργησε ένα νέο θεατρικό έργο το οποίο βασίζεται απόλυτα στο σενάριο της ταινίας, αλλά παίρνει τις απαραίτητες ελευθερίες. Έτσι σιγά σιγά κάνουμε τη δική μας προσέγγιση και τη δική μας ανάγνωση για τη Μαρία, άλλα και για όλα τα άλλα πρόσωπα του έργου…
Μπήκαμε στη διαδικασία να ζωντανέψουμε το υλικό «ξεχνώντας» αναγκαστικά ότι δουλεύουμε πάνω σε μια ταινία προκειμένου να αφήσουμε ελεύθερη τη φαντασία μας και να μην μπούμε σε διαδικασία αναμετρήσεων και συγκρίσεων.
Για το λόγο αυτό μου είναι εκ των πραγμάτων δύσκολο να μιλήσω για διάφορες και ομοιότητες. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι έχω την αίσθηση πως ο «Γάμος της Μαρίας Μπράουν» είναι για μια παράσταση που επενδύει στην ατμόσφαιρα και στις βαθιές σχέσεις ανθρώπων που αναμετριούνται με φλέγοντα θέματα. Μια παράσταση με ανθρώπους που εννοούν πολλά, αλλά λένε λίγα. Μια παράσταση με έντονα μεταφυσικό στοιχείο.
Πώς είναι να ενσαρκώνεις τη Μαρία Μπράουν; Τι «λέει» σε σένα αυτός ο ρόλος; Σε άγγιξε; Σε ακολουθεί;
Η Μαρία Μπράουν με γοητεύει και με δυσκολεύει αφάνταστα. Είναι πάρα πολλές ηρωίδες μαζί και ταυτόχρονα καμία. Είναι δυναμική, φιλόδοξη, αλλά ταυτόχρονα αθώα και μ’ ένα δικό της τρόπο ειλικρινής. Είναι σκληρή, αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ρομαντική. Είναι σχεδόν ένα σύμβολο που δεν έχει πρόσωπο, σαν μια δύναμη, είναι σαν η Μαρία Μπραουν να είναι η εποχή της… Ο Γιώργος Σκευάς δίνει έμφαση στα ημιτόνια που δημιουργούν ψυχικές δονήσεις. Σύμφωνα με το σύμπαν του Φασμπίντερ μας οδηγεί στο να κρύβουμε περισσότερο απ ότι να φανερώνουμε. Νιώθω ότι εξερευνώ μέσα απ τη Μαρία μια άλλη περιοχή μου. Δεν ξέρω που θα με βγάλει όλο αυτό, αλλά το ταξίδι έχει πολύ ενδιαφέρον.
Πού αγγίζει το σήμερα το έργο;
Το θέματα που θίγει το έργο είναι ανοιχτά θέματα που μας απασχολούν ως σήμερα. Οι απεγνωσμένοι άνθρωποι, το παρελθόν που πληγώνει, η ανάγκη των ανθρώπων να αφήσουν πίσω το παρελθόν και να επενδύσουν απόλυτα στο μέλλον προκειμένου να επιβιώσουν, η ρομαντική πίστη στον ιδανικό έρωτα που μπορεί να είναι ψευδαίσθηση, το υλιστικό όνειρο και το κυνήγι του οικονομικού θαύματος, ο χείμαρρος της ζωής που παρασέρνει ανθρώπους και σχέσεις και που διαβρώνει ψυχές, η γυναίκα σε σχέση με την κοινωνία και την εποχή της,.. είναι μόνο μερικά από αυτά τα θέματα..
«Προτιμώ να κάνω εγώ τα θαύματα, παρά να περιμένω να γίνουν» λέει η Μαρία Μπράουν. Πιστεύεις στα θαύματα; Κάνουμε τελικά κάτι σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο για να αλλάξουμε κάτι;
Η Μαρία Μπράουν γεννιέται και μεγαλώνει στη Γερμανία μέσα στα ερείπια του πολέμου. Οι άντρες λείπουν στον πόλεμο και οι γυναίκες καλούνται να επιβιώσουν και να οργανώσουν την ανασυγκρότηση του κράτους. Προκειμένου να το καταφέρουν αυτό αναγκάζονται να αφήσουν πίσω το παρελθόν που πληγώνει αφάνταστα και να εστιάσουν στο μέλλον. Αυτό απαιτεί μεγάλη ταχύτητα, δυναμισμό και ανθεκτικότητα. Σ’ αυτό το τρελό ταξίδι η Μαρία δεν αντέχει να κοιτάξει πουθενά αλλού παρά μονάχα μπροστά. Προκειμένου να επιβιώσει Ξεχνά να κοιτάζει πίσω, ή μέσα της και αυτό έχει οδυνηρές συνέπειες για εκείνη. Όμως αυτό η ίδια δε το αντιλαμβάνεται. Αντίθετα μοιάζει να καταφέρνει ότι βάζει στο νου της. Η Μαρία πιστεύει ότι είναι, οριακά, παντοδύναμη. Πιστεύει ότι της επιτρέπεται και μπορεί να κάνει τα πάντα.
Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, λέει τη συγκλονιστική αυτή φράση. «Εγώ ελπίζω στα θαύματα, δεν πιστεύω όμως ότι είμαστε παντοδύναμοι. Βέβαια, πιστεύω αφάνταστα στην προσωπική δύναμη του κάθε ανθρώπου, στα προσωπικά θαύματα. Τα μικρά τα καθημερινά. Πιστεύω στη δύναμη της πίστης και της θέλησης. Επίσης πιστεύω στη δύναμη του μοιράσματος. Δύο άνθρωποι μαζί μπορούν να κάνουν ένα θαύμα. Μία σχέση μπορεί να δημιουργήσει ένα θαύμα. Πολλοί άνθρωποι με κοινό στόχο και συνεργασία μπορούν να αλλάξουν παρά πολλά. Δυστυχώς, στην εποχή μας νιώθω ότι μας έχουν κοπεί τα φτερά. Λίγοι άνθρωποι πραγματικά πιστεύουν και διεκδικούν και ακόμα λιγότεροι συνεργάζονται. Στη δίκη μου δουλειά η συνεργασία και το μοίρασμα είναι προϋπόθεση για να γίνουν μικρά θαύματα. Ευτυχώς η δίκη μου γενιά νιώθω ότι το έχει καταλάβει αυτό, ίσως γιατί μάθαμε να δουλεύουμε μέσα στη κρίση.
Ποιος πιστεύεις πως ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση που βιώνουμε;
Αδιαφορία, έλλειψη σεβασμού, έλλειψη παιδείας, ανικανότητα των ηγετών να εμπνεύσουν και να προστατέψουν τους πολίτες, συμφέροντα, απουσία κράτους πρόνοιας… όλα αυτά και πολλά ακόμα. Η λίστα δεν τελειώνει.
Η ερώτησή αυτή μπορεί να εγείρει μία τεράστια συζήτηση, σχεδόν ατέρμονη… οι πολιτικές χωρών αποτελούν ουσιώδη ζητήματα με περίπλοκες συνισταμένες που δεν αναλύονται σε λίγες γραμμές. Είναι πάντως βέβαιο πως πολλές και διαφορετικές ιστορικές συγκυρίες οδήγησαν την Ευρώπη και τη χώρα μας μέχρι εδώ και προφανώς όλες οι χώρες και οι πολιτικές τους έχουν τη δική τους ευθύνη.
Τη δική του, όμως, ευθύνη έχει και ο καθένας μας ατομικά – η ανάληψή της θα άλλαζε πολλά γύρω μας, έστω στο μικρόκοσμο του καθενός μας.
Πώς νιώθεις που οι ηθοποιοί της γενιάς σου κυρίως μοιράζονται κάθε σεζόν σε πολλούς ρόλους; Δεν επηρεάζει την ερμηνεία τους αυτό;
Το άγχος των ηθοποιών σήμερα είναι τεράστιο. Η ανασφάλεια του επαγγέλματος που υπήρχε ανέκαθεν, οι πολύ μικροί μισθοί, το άγχος των ποσοστών , οι πολυδιάσπαση των καλλιτεχνών σε τρεις και τέσσερις δουλειές. Για να μπορέσει κάποιος σήμερα να ζήσει απ’ τη δουλειά μας χρειάζεται να δουλεύει σε δυο και τρία πράγματα. Επίσης λόγω της διάχυτης ανασφάλειας γύρω μας, είναι δύσκολο να πεις όχι όταν σου προτείνεται κάτι ωραίο. Πώς μπορείς να κλωτσήσεις την ευκαιρία να κάνεις κάτι ωραίο όταν δεν ξέρεις αύριο τι θα συμβεί; Στη δουλειά μας και στη δουλειά του καθενός. Νομίζω πάντως ότι όλα αυτά επηρεάζουν πρωτίστως την προσωπική μας ισορροπία και τον προσωπικό μας χρόνο. Για να μιλήσω για τον εαυτό μου, γιατί πιστεύω ότι αυτά τα θέματα είναι πολύ προσωπικά για τον καθένα και δε χωρούν γενικεύσεις, έχει τύχει να δουλεύω ταυτόχρονα δυο και τρία πράγματα. Ήταν όλα πολύ ενδιαφέροντα και νιώθω πολύ τυχερή. Προκειμένου να είμαι εντάξει στη δουλειά μου έπρεπε να είμαι διαρκώς σε εγρήγορση, και να είμαι πολύ ανοιχτή για να μη χάνω χρόνο. Αυτά δεν είναι αναγκαστικά αρνητικά και μάλιστα συνέβαινε πολύ συχνά το ένα πράγμα να τροφοδοτεί το άλλο και η παράσταση ας πούμε να φωτίζεται αλλιώς από μια καινούργια ανακάλυψη στη πρόβα. Όμως, για να μπορώ να διαβάζω κ στο σπίτι όσο επιθυμώ έδινα όλο τον προσωπικό μου χρόνο. Δηλαδή επί της ουσίας μόνο δούλευα και κοιμόμουν. Αυτό δε γίνεται να το κάνεις για πάντα. Τώρα που για μια περίοδο είχα μόνο πρόβα απήλαυσα το γεγονός ότι μπορούσα να πάρω όσο χρόνο ήθελα για κάποια πράγματα.
Έχεις φύγει ποτέ στη μέση παράστασης επειδή… ντράπηκες για τους συναδέλφους που έπαιζαν σ΄ αυτή;
Όχι. Δε φεύγω από το θέατρο. Ούτε από το σινεμά. Προσπαθώ να βρίσκω ενδιαφέροντα πράγματα σε ότι βλέπω. Επιλέγω βέβαια που θα πάω.
Τι σε γεμίζει χαρά και τι σε εκνευρίζει σήμερα;
Με γεμίζουν χαρά στιγμές με τον άνθρωπο μου, με το γάτο μας, με τους φίλους μου, και την οικογένεια μου. Η δουλειά μου, μια βόλτα στη θάλασσα, τα ταξίδια. Με βγάζει απ τα ρούχα μου η βία, ο ρατσισμός, το ψέμα, η αδιαφορία. Και με θλίβει βαθιά η κατάσταση στη χώρα μας.
Πώς εξηγείς πως σε μία πόλη όπως η Αθήνα ανεβαίνουν τόσες πολλές θεατρικές παραστάσεις;
Νομίζω ότι έχει να κάνει με την ανάγκη έκφρασης των καλλιτεχνών. Η κρίση όχι μόνο δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά λειτουργεί και ως εφαλτήριο. Πια δεν υπάρχουν σίγουρα επαγγέλματα όποτε όσοι αγαπούν το θέατρο στρέφονται σε αυτό. Όχι για να βγάλουν φυσικά χρήματα, αλλά για να κάνουν αυτό που αγαπούν. Εμένα με συγκινεί αυτό. Είναι γεγονός ότι οι συνθήκες εργασίας δεν είναι κατάλληλες και ότι δεν είναι όλες οι προσπάθειες ενδιαφέρουσες, αλλά μέσα στις πολλές είναι αρκετές οι παραστάσεις που ξεχωρίζουν. Μπορεί το κοινό λίγο να μπερδεύεται απ’ τα τόσα πολλά που συμβαίνουν, αλλά οι θεατές που ψάχνουν βρίσκουν τι θα δουν. Επίσης με συγκινεί το ότι παρά πολλές παραστάσεις έχουν πολύ κόσμο. Νιώθω ότι το κοινό έχει ανάγκη το να δει θέατρο και σε τέτοιες δύσκολες εποχές δίνει απ το υστέρημα του για να δει μια παράσταση.
Σε αγχώνει το αύριο και σε ποιο επίπεδο; Πώς θέλεις να είσαι σε 10 χρόνια από τώρα;
Με αγχώνει αρκετά. Με αγχώνει πολύ ο χρόνος που περνάει. Αν θα προλάβω να κάνω αυτά που θέλω. Αλλά έχω και ένα άλλο ΄άγχος ότι θα χάσω αυτά που αγαπώ. Τους ανθρώπους μου, τη δουλειά μου.. Αλλά προσπαθώ να εστιάζω στο σήμερα. Προσπαθώ να απολαμβάνω τις στιγμές. Παλιά δε το κατάφερνα καθόλου. Όσο περνάει ο καιρός κάπως το μαθαίνω.
Θα ήθελα σε δέκα χρόνια από σήμερα να είναι καλά οι άνθρωποι που αγαπώ, να έχω οικογένεια, να έχω μια όμορφη σχέση με τον άνθρωπο μου, να εξακολουθώ να αγαπώ με το ίδιο πάθος τη δουλειά μου (που με αγχώνει αφάνταστα, αλλά ταυτόχρονα με ευχαριστεί και τρομερά) και ελπίζω σε μια καλύτερη κατάσταση για τη χώρα μας.
Καλλιτεχνικό απωθημένο/συνεργασία; Υπάρχει;
Αλίμονο…Τελειώνουν ποτέ αυτά; Παρά πολλά έχω. Ονειρεύομαι συνεργασίες με ανθρώπους και έργα και ρόλους. Προτιμώ όμως να μην τα αποκαλύπτω ..σχεδόν ούτε στον εαυτό μου..Ίσως φοβάμαι ότι αν τα πω δε θα γίνουν.. κάπως παιδικό αυτό ε;
Μελλοντικά σχέδια;
Αυτή τη στιγμή όλη η ενέργεια μου είναι στον «Γάμο της Μαρίας Μπράουν» που αρχίζει σε λίγες μέρες. Έχω πολλή αγωνία και πολλή χαρά.
Αποχαιρετίσαμε το Δευτερότριτο που μας πέρασε και την «Κατερίνα» και ο αποχαιρετισμός αυτός είναι δύσκολος.. Ποιος ξέρει ίσως κάποια στιγμή ξαναγίνει.. Ύστερα τα Χριστούγεννα θα κάνουμε στο Μέγαρο Μουσικης κάποιες παραστάσεις με επτά παραμύθια του Άντερσεν σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη με τη Μαρία Ναυπλιώτου, τον Νίκο Κουρή και τους Μουσικούς της Καμεράτας. Μετά το Πάσχα θα είμαι στον «Ηλιθιο» του Ντοστογέφσκι που θα γίνει στο Δημοτικό θέατρο του Πειραιά σε σκηνοθεσία του Ν. Διαμαντή.
Πηγή : tospirto