«Τώρα πολιτικά είμαι άστεγος. Αλλά δεν θέλω να είμαι πικραμένος».
Μετά από 45 χρόνια στο θέατρο, με δεκάδες παραστάσεις στο ενεργητικό του (ως ηθοποιός και σκηνοθέτης) έχει καταλήξει πλέον: «Αν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω- το λέει και ο Καβάφης» μου λέει απαντώντας στην ερώτηση μου με εκείνο το πολύ δικό του μειδίαμα, που αφήνει και μια υπόνοια αυτοσαρκασμού στο τέλος της φράσης.
Θα μπορούσε να είναι ένας εύσχημος τρόπος να ξεφύγει από δύσκολες ερωτήσεις αλλά ο σπινταριστός κύριος Φασουλής, για το μόνο που δεν σε αφήνει να αμφιβάλλεις, είναι το εκτόπισμα που έχει κάθε του λέξη, πριν φτάσει και μπει στο κάδρο της στιγμής. Άλλωστε τα πράγματα μιλούν από μόνα τους: Φέτος τον συναντάμε σε τρεις παραστάσεις που ενδέχεται να γίνουν και τέσσερις, όπως μας είπε: Στο «Παλλάς», σκηνοθέτησε την πολύ πετυχημένη παράσταση Μαρινέλλα/Ζαχαράτος. Στο Θέατρο «Διάνα» το «Για μια ανάσα» της Ζίνι Χάρις (όπου πρωταγωνιστεί η Ελένη Ράντου) ενώ η αφορμή για αυτή τη συνάντηση μας είναι το ανέβασμα του βραβευμένου μυθιστορήματος του Χρήστου Χωμενίδη, «Νίκη» σε θεατρική διασκευή που έκανε ο ίδιος μαζί με τον Γιώργο Λύρα (η πρεμιέρα για τις 10 Φεβρουαρίου). Και το επόμενο εγχείρημα είναι ήδη προγραμματισμένο : «Ο Ζορμπάς» με τις μουσικές του Μίκη Θεοδωράκη.
Δυο και τρεις δουλειές μαζί λοιπόν…
Ναι αλλά εγώ έχω κάτι που δεν έχει κανένας άλλος εργαζόμενος. Δυόμισι μήνες το καλοκαίρι αργία πλήρης. Εντάξει, μπορεί να μεταφράζω κάτι δίπλα στην θάλασσα – που δεν το θεωρώ και δουλειά – αλλά μέχρι εκεί. Τον χειμώνα δεν έχω τι άλλο να κάνω. Η πόλη δεν μου αρέσει, οι παρέες άλλαξαν, τα στέκια άλλαξαν, ο τρόπος συμπεριφοράς των ανθρώπων επίσης.
Δεν μένετε στο κέντρο δηλαδή;
Από το ΄92 μένω στα Βριλήσσια. Τι να την κάνω την Αθήνα ; Έτσι κι αλλιώς κοινωνική ζωή δεν έχω. Μου αρέσει να μένω σπίτι μου, και να μαγειρεύω για τα τρια-τέσσερα άτομα που αγαπώ, παρά να πηγαίνω από δω κι από κει. Tώρα όλοι πάνε στην «Στοά των επιτυχημένων» κι αυτό το βρίσκω πολύ βαρετό. Και τις συμπεριφορές τους επίσης. Ξέρετε τώρα όλοι δεν σε ρωτάνε «πώς είναι η παράσταση;» αλλά «κόσμο είχε»; Δεν είναι θλιβερό αυτό; Υπάρχει η κρίση, αλλά θα περάσει η κρίση με τρία εισιτήρια παραπάνω- αναρωτιέμαι.
Πώς θα περάσει νομίζετε;
Μόνο αν σώσουμε τον εαυτό μας μέσα σε όλο αυτό που συμβαίνει. Ας πέσουμε και στην πείνα – κανείς δεν το θέλει βέβαια. Αρκεί να μην εξαφανίσουμε τα πράγματα που αγαπάμε στον εαυτό μας και αρχίσουμε να μιλάμε σαν τον εχθρό μας. Αυτό είναι τρομακτικό
Την «Νίκη» του Χωμενίδη μου φέρατε στο νου. Ένα βιβλίο που νιώθεις ότι γκρεμίζει ψέματα, που ψάχνει μια βαθύτερη αλήθεια…
Ναι μου άρεσε πολύ αυτό το βιβλίο, το βρήκα συναρπαστικό. Το φαντάζομαι σαν μια τοιχογραφία της σύγχρονης Ελλάδας, ένα φρέσκο με πολλές αποχρώσεις που δεν χαρίζεται σε κανένα. Με ψυχραιμία να δούμε τα πράγματα. Γιατί αυτό που πάει να γίνει στην Ελλάδα σήμερα, αυτό το εμφύλιο πνεύμα, δεν είναι ωραίο.
Έχει γίνει θέλετε να πείτε.
Ας το πάρουμε χαμπάρι πια ότι είμαστε ένα κι όχι δύο. Μέσα στην ίδια οικογένεια μεγαλώνουν και αναπτύσσονται δυο αντίθετες ιδέες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε εχθροί. Και μην μου πείτε πάλι ότι εμείς δεν περάσαμε από Διαφωτισμό και τέτοια, γιατί έχουν περάσει αιώνες από τότε κι είναι ώρα να πάμε παρακάτω.
Εσείς πάντως κρατάτε τον εαυτό σας διαρκώς απασχολημένο- ίσως να είναι μια λύση κι αυτό.
Είναι. Τώρα ας πούμε είμαστε 25 άτομα στις πρόβες, 25 διαφορετικές γνώμες. Αλλά δεν μπορείς να φανταστείς πόσο μας ενώνει το κοινό έργο. Πόσο δευτερεύοντα ρόλο έχουν αυτές οι διαφορετικές απόψεις παρόλο που ξέρουμε ο καθένας τι πιστεύει ο άλλος. Είναι σαν να παρηγορούμε ο ένας τον άλλο για την αποτυχία όλων εκείνων που υποστηρίξαμε – γιατί το ξέρουμε ότι έχουν αποτύχει και οι ιδεολογίες και ο τρόπος που εφαρμόστηκαν. Εγώ ας πούμε ψήφιζα κάποτε Εσωτερικό και μετά Σημίτη. Όχι ΠΑΣΟΚ, Σημίτη – το τονίζω. Τώρα είμαι άστεγος. Αλλά δεν θέλω να είμαι πικραμένος. Προτιμώ να είμαι συναινετικός και να πάω να δω τις αιτίες που οδηγούν τον άλλον να έχει τις συγκεκριμένες απόψεις. Ή τις δικές μου, που με οδηγούν στο να είμαι άστεγος..
Πολιτικά…
Ε ναι. Όχι ότι δεν κινδυνεύουμε να μείνουμε και κυριολεκτικά άστεγοι. Εγώ πάντως δεν έδωσα σημασία ούτε στα σπίτια, ούτε στα λεφτά. Ένα σπίτι απέκτησα 80 τετραγωνικά, εξοχικό δεν έχω και το αυτοκίνητο μου είναι του 1994.
Το θέατρο όμως μην μου πείτε ότι δεν χρειάζεται χρήματα.
Όλοι λένε, υπάρχουν πολλά θέατρα και δεκάδες παραστάσεις. Δεν καταλαβαίνω γιατί να μην υπάρχουν την στιγμή, που υπάρχουν τόσες καφετέριες και τόσα σουβλατζίδικα.
Ίσως γιατί χρειάζεται κάτι παραπάνω για να κάνει κανείς θέατρο- το χρήμα δεν το εξαιρώ…
Ο Μπρουκ έλεγε κάτι που δεν το καταλάβαινα κάποτε: Mια καρέκλα, έναν προβολέα και έναν ηθοποιό. Αυτά φτάνουν. Κι εγώ όσο μεγαλώνω, τόσο λιγότερα χρειάζομαι.
Τι είναι αυτό που κάνει τη διαφορά σε μια παράσταση τελικά;
Εμένα μου αρέσει να αφηγούμαι μια ιστορία. Να μπορώ να μεταδώσω στο κοινό αυτό που με έκανε να νιώσω το κείμενο. Να είμαστε συνένοχοι απέναντι σε ένα συναίσθημα.
Το κείμενο δηλαδή, πρωτίστως…
Το βασικό είναι αυτό. Κι από κει και πέρα οι ηθοποιοί και ο τρόπος που συνεργάζεσαι μαζί τους.
Κι εσείς πώς θα περιγράφατε τον τρόπο που συνεργάζεστε;
Είμαι πολύ καλός σε αυτό. Πάρα πολύ καλός. Τους λέω πέντε – έξι πράγματα για να κάνουν τελικά το ένα –γιατί άμα πεις στον άλλο «πρέπει να κάνεις αυτό» τον μπλοκάρεις.
Μου θυμίζει λιγάκι εμπνευσμένο προϊστάμενο αυτό…
Πατέρας με μητρική στοργή. Με αυστηρότητα αλλά και πολλή στοργή. Πολλή. Εγώ τους αγαπάω τους ηθοποιούς μου. Ακόμη και εκείνους που δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή. Μην σου πω, εκείνους τους αγαπώ διπλά. Ξέρετε η αγάπη είναι κάτι που πρέπει να ξυπνήσει κανείς…
Μα η αγάπη δεν είναι κάτι πιο βαθύ, πιο πλατύ, πιο ….γενικά.
Εγώ λιγώνομαι όταν βλέπω έναν ηθοποιό στην πρόβα. Θέλω να τον αγκαλιάσω …
Ακόμα κι όταν μπορεί να μην τον ξαναδείτε;
Και στον στρατό, έτσι συμβαίνει. Φτιάχνεις φιλίες που ενώ δεν ξαναβλέπεις η ένταση τους κρατάει για πάντα. Δεν τις ξεχνάς ποτέ.
Αναρωτιέμαι πώς μπορείτε να κάνετε τόσο διαφορετικά πράγματα μεταξύ τους. Από την μια η «Νίκη» απ την άλλη το «Παλλάς»… Μέχρι και τηλεόραση πέρυσι ως κριτής του your face sounds familiar.
Γιατί βαριέμαι πολύ τα ίδια και τα ίδια. Κι έπειτα αυτό το θέμα με την ειδικότητα με βρίσκει εντελώς αντίθετο Έχουμε μπερδέψει την ειδικότητα στις μέρες μας με την μόρφωση. Άλλο το ένα άλλο το άλλο… Όσο για την τηλεόραση, έκανα κάτι που δεν με έθιγε καθόλου, που με ευχαριστούσε και από την άλλη είχε και μια αμοιβή αξιοσέβαστη που δεν έχει το θέατρο. Βέβαια ήθελε μια προετοιμασία όλο αυτό που δεν την περίμενα, αλλά ήταν μια εμπειρία που την ευχαριστήθηκα εξαιρετικά.
Φαινόταν. Η Μαρία Μπεκατώρου, είναι τόσο συμπαθής όσο βγαίνει στο γυαλί;
A ναι. Την λάτρεψα. Δεν είναι λίγο να παραμένεις αθώα, αυθόρμητη και καλοσυνάτη μέσα σ αυτά τα γρανάζια που τα κιμαδοποιούν όλα…
Είπατε πριν ότι άλλο ειδικότητα, άλλο μόρφωση. Ο σκηνοθέτης είναι μια από κείνες τις ειδικότητες που όντως χρειάζονται ευρύτερη μόρφωση.
Η σκηνοθεσία είναι το κατ εξοχήν επάγγελμα που πρέπει να είσαι alert παντού. Εμένα με βοήθησε πολύ, γιατί είμαι άνθρωπος παρατηρητικός απ την φύση μου. Ένιωθα πάντα ότι παρατηρώντας τα πράγματα τα σώζω και τελικά αυτό έγινε το επάγγελμα μου: Το να τα παρατηρώ και να τα αναπαράγω, είναι σαν να τα σώζω. Και να σώζομαι απ αυτά…
Δηλαδή;
Όταν ασχολείσαι επαγγελματικά με το να αναπαράγεις αισθήματα που έχεις γνωρίσει και σε έχουν φοβίσει, αγγίξει, προβληματίσει κλπ είναι σαν να τα ξορκίζεις. Μέσα από την επανάληψη μιας πρόβας, μέσα από την επανάληψη μέσα στο μυαλό σου, την τρίτη, τέταρτη φορά χάνουν την ένταση τους. Τα ξορκίζεις – όπως ξορκίζεις κάτι όταν το λες, όταν δεν το βαστάς μέσα σου.
Ωραίο ακούγεται. Μια δεύτερη ζωή φιλτραρισμένη μέσα από το θέατρο. Ωστόσο δεν μπορεί να μην υπάρχει και ζωή έξω από αυτό…
Σαφώς υπάρχει και κλέβω πολλά πράγματα απ αυτήν. Είπα δεν κάνω κοσμική ζωή. Όχι το ότι δεν έχω προσωπική ζωή. Ίσα ίσα. Αγαπάω τρία τέσσερα πρόσωπα και με αγαπούν. Τους νοιάζομαι, τους μαγειρεύω, με αγαπάνε, τους αγαπάω και προτιμώ να είμαι μαζί τους παρά να τρέχω τα βράδια έξω..
Με την νεώτερη γενιά του θεάτρου πώς τα πάτε;
Tην θαυμάζω. Την εκτιμώ. Έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά. Κι άλλα όχι.Τα θετικά της όμως λάμπουν. Είναι περισσότερο προετοιμασμένοι, πιο έτοιμοι να παίξουν. Απ την άλλη είναι λιγότερο γνώστες των πραγμάτων. Όμως στην δουλειά αυτή η εμπειρία μετράει πιο πολύ από το να γνωρίζεις κάτι εγκεφαλικά. Γιατί πρέπει να το νιώσεις κάτι με το σώμα σου για να το μεταφέρεις στο θεατή. Βλέπεις ας πούμε ηθοποιούς που μιλούν εξαιρετικά αλλά στο θέατρο κάπου σκοντάφτει όλο αυτό. Το μονοπάτι, βέβαια, για να φτάσεις στο θέατρο είναι πολύ προσωπικό. Άλλος πρέπει να έχει διαβάσει πολύ. Και ο άλλος είναι τόσο αγνός που η αθωότητα του λάμπει.
Διατηρείται μέσα στο χρόνο η αγνότητα; Eίναι dna;
Eίναι μεγάλη η φράση που είπε ο Ελύτης «λάμπει μέσα σ εκείνο που αγνοεί». Μόνο αν παραδεχτούμε την άγνοια που έχουμε για τα πράγματα, μπορούμε να σώσουμε κάτι από την αγνότητα μας. Αν νομίσεις ότι τα ξέρεις όλα, καταντάς μια «βηταδούρα» και μισή.
Κι όμως όσο μεγαλώνουμε πολλά χάνονται στο δρόμο.
Το θέμα είναι να μην αφήσουμε τον κυνισμό, την σκληρότητα, το σκοτεινό μας μέρος να καλύψει το άλλο μας μισό. Κι εγώ ορισμένες φορές με πιάνω έτσι: δύσμορφο, κυνικό, κλειστό και λέω όχι, δεν θα γίνω αυτό που φοβάμαι. Γιατί όσο άσπρο έχουμε μέσα μας άλλο τόσο μαύρο υπάρχει. Και από αυτήν την πάλη βγαίνει ότι είναι να βγει…
Από τις ενδιάμεσες αποχρώσεις;
Εμ αυτές είναι. Όπως έλεγε και ο Καβάφης «εν μέρει Εθνικός, εν μέρει Χριστιανίζων»- κι αυτό το «εν μέρει» είναι που μας χαρακτηρίζει. Ο Απόλλων και ο Διόνυσος που υπάρχει σε κάθε Έλληνα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα μείξη. Με πάρα πολλά- μα πάρα πολλά- απεχθή χαρακτηριστικά.
Μετά από τόσα χρόνια στο θέατρο, νιώθετε δικαιωμένος; Έστω ευχαριστημένος;
Όχι. Ούτε και δυσαρεστημένος. «Aν δυστυχής ή ευτυχής είμαι δεν εξετάζω»-Καβάφης και πάλι. Γιατί; Απλά, δεν προλαβαίνω να το σκεφτώ…
Πηγή : tospirto