«Δε ζούμε στο σώμα μας, αγαπιόμαστε μέσα από μια αναπαράσταση… Γι’ αυτό παθαίνουμε κατάθλιψη».
Οι περισσότεροι τον πρόσεξαν για πρώτη φορά το 2013 ως Ζίγκμουντ Φρόιντ στο «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» στο θέατρο Θησείον. Για την ερμηνεία του αυτή είχε τιμηθεί και με το Βραβείο «Δημήτρης Χορν». Είναι μόλις 32 ετών, έχει δουλέψει με την αφρόκρεμα των Ελλήνων σκηνοθετών, όπως με τους Λευτέρη Βογιατζή, Δημήτρη Καταλειφό, Αντώνη Αντύπα, Ακύλα Καραζήση, Νίκο Καραθάνο, Νίκο Μαστοράκη, Νίκο Χατζόπουλο, Μιχαήλ Μαρμαρινό, Έφη Θεοδώρου και έχει δοκιμάσει τις δυνάμεις του στον σκηνοθετικό στίβο.
Μιλάει έξω από τα δόντια. Δε διστάζει να έλθει αντιμέτωπος με τις ενοχές του, να αρθρώσει πολιτικό λόγο, να αναρωτηθεί δυνατά «Γιατί ο Ακύλλας Καραζήσης έχει πάντα 20 άτομα στο θέατρό του και ο Βασίλης Παπαβασιλείου δε γεμίζει ποτέ;» και να κάνει την αυτοκριτική του θεωρώντας τον εαυτό του και όλους μας εκπροσώπους της ιστορικής μας στιγμής.
Ο λόγος για τον ηθοποιό Χάρη Φραγκούλη που την περίοδο αυτή πρωταγωνιστεί στην εξαιρετική παράσταση του θεάτρου Τέχνης «Η Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα», ενώ παράλληλα κάνει εντατικές πρόβες για τον «Δον Ζουάν» που θα ανέβει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 25 Ιανουαρίου σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού.
Τι το επαναστατικό έχει μέσα του ο χαρακτήρας του Δον Ζουάν;
Το ότι τα αρνήθηκε όλα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αρνήθηκε και την ίδια την άρνηση. Προσωπικά, δε βλέπω στο πρόσωπό του έναν επαναστάτη, βλέπω την άρνηση της οποιαδήποτε πεποίθησης. Δεν είναι κακός άνθρωπος, δίνει χρήματα στους φτωχούς, υπερασπίζεται τους αδύναμους και στη συνέχεια υποκρίνεται και ατιμάζει. Αναρωτιέμαι, όμως, ο Θεός είναι μόνο δίκαιος; Δεν είναι και άδικος; Υπάρχει λοιπόν μια τρύπα, μία τυχαιότητα. Ο Δον Ζουάν για μένα σωματοποιεί αυτήν την ασυνέχεια, τη ρωγμή του κόσμου και την ίδια στιγμή πρεσβεύει πως δεν μπορείς να τοποθετηθείς πουθενά, απλώς θα βρεις ένα ιδεολογικό καταφύγιο και θα κρυφτείς. Παράλληλα, βλέπω έναν άνθρωπο που δεν ξέρει, γι’ αυτό και επιμένει και ο ίδιος στην ερώτηση, στην απορία και στη σιωπή. Γιατί στο έργο σωπαίνει ο Δον Ζουάν πολύ περισσότερο απ΄ όσο μιλάει…
Πώς αισθάνεσαι εσύ ενσαρκώνοντάς τον;
Πρόκειται για ένα πρόσωπο-σύμβολο και αυτά τα σύμβολα έχουν πάρει μυθικές διαστάσεις, οπότε δεν μπορούν να σε πείσουν μέσω του νατουραλισμού. Έτσι, νιώθω πως διατηρώ ένα κομμάτι μου άγνωστο σχετικά μ΄αυτόν, δεν μπορώ να πάρω δηλαδή μία θέση σαν Δον Ζουάν. Πιο πολύ εκφράζω ένα ερωτηματικό, αυτό προσπαθώ να ενισχύσω, παρά να απαντήσω για το πρόσωπό του. Ερωτηματικό που αφορά τη δικιά μου – οπότε και της παράστασης- τοποθέτηση απέναντι σ’ αυτόν το μύθο για τι πραγματικά είναι ο Δον Ζουάν. Γιατί τον χρειάζεται η κοινωνία μας, αφού τελικά τον σκοτώνει; Τον χρειάζεται γιατί οι ενοχές μας πρέπει να υπάρχουν. Διαλυόμαστε ως άνθρωποι χωρίς την ενοχή μας. Είναι κάτι ανάλογο με την ιστορία του Τσε Γκεβάρα, του Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά και του Χριστού. Χρειαζόμαστε να θυμόμαστε πως Τον σταυρώσαμε. Είναι η λειτουργία του ανθρώπου να θυμάται τις τύψεις και τις ενοχές του. Αυτή όμως είναι συνεκδοχικά και η λειτουργία του θεάτρου, να διατηρεί ζωντανές τις ενοχές και τις τύψεις μας…
Συνάντησες τον εαυτό σου μέσα σ΄αυτόν;
Ο άνθρωπος αυτός δομείται φιλοσοφικά. Τον έχω μελετήσει όχι συμπεριφορικά, άλλα υπαρξιακά. Άπειρες φορές ταυτίζομαι μ΄ αυτά που λέω, όπως για παράδειγμα με το «υπάρχει κάτι γλυκό σε κάτι καινούριο που έρχεται». Δεν γίνεται να μην συμφωνήσεις μ΄ αυτό, άσχετα με τα θέματα ηθικής που προκύπτουν. Φυσικά βρίσκω και σημεία που με απωθούν. Όμως, και ο ίδιος ο Δον Ζουάν απωθείται από τον εαυτό του, γι΄ αυτό και έχει και τάσεις αυτοκαταστροφικές. Αυτή η ζυγαριά που τον τοποθετώ εγώ, μπορεί να είναι η ζυγαριά που και ο ίδιος είχε τοποθετήσει τον εαυτό του. Δε βλέπω πουθενά βεβαιότητα στο πρόσωπό του, πιο πολύ βλέπω μάχη και πόλεμο. Μόνο στο τέλος, όμως για να φτάσει εκεί, έχει πασχίσει. Και αυτό είναι το ενδιαφέρον. Ότι βλέπουμε έναν άνθρωπο που προσπαθεί να φτάσει κάπου… Αυτό ακριβώς με συγκλονίζει στο θέατρο, ότι είναι ζωντανό και κάποιος παθαίνει κάτι μπροστά στα μάτια σου.
Πρωταγωνιστείς παράλληλα και στην «Επανένωση της Βόρειας και Νότιας Κορέας» στο Θέατρο Τέχνης, σ΄ ένα έργο που πραγματεύεται την αγάπη. Τι είναι αγάπη για σένα; Επενδύεις σ΄αυτήν;
Σίγουρα μέσα στην απάντησή μου υπάρχει το «δεν ξέρω». Καταλαβαίνω ότι έχει σχέση με μια αποδοχή, με την εμπιστοσύνη, νιώθω πως είναι το αντίθετο της σκληρότητας του κυνισμού. Η αγάπη έχει κάτι μέσα της που πρέπει να περιφρονήσεις για να φτάσεις σ΄ αυτήν… Οι «επενδύσεις» στην αγάπη γίνονται ερήμην μας προκειμένου να ζήσουμε, δεν μπορείς ποτέ να έχεις τον απόλυτο έλεγχο, δεν μπορείς να επενδύσεις συνειδητά.
Αξίζει τελικά να επαναστατούμε σήμερα;
Νομίζω πως το καθήκον πρέπει να είναι ένα πράγμα που κατορθώνει να υπάρχει από μόνο του, αλλιώς αποτελεί μία ανοησία. Οφείλουμε να επαναστατούμε σε σχέση με τι; Αν μπορείς να μην επαναστατήσεις, καλύτερα να μην επαναστατήσεις. Αν μπορείς να διαφυλάξεις κάτι μέσα σου, ώστε να μην μπορείς να κάνεις αλλιώς, τότε ναι. Οφείλεις να διαμορφώσεις τον εαυτό σου, έτσι ώστε να μην μπορείς να μην αγαπήσεις ή να μην επανασταστήσεις. Και όχι με μία τζάμπα πράξη ή κραυγή. Αλλά με την έννοια της αντίστασης απέναντι στην περιρρέουσα εικόνα και ατμόσφαιρα. Όχι από μια ιδεολογία, αυτή θα σου πει πως οφείλεις να αντιστέκεσαι. Οι ιδεολογίες και οι πεποιθήσεις μάς οδηγούν σε μια ζωή αναπαραστατική και μας φυλακίζουν. Φυσικά μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί ένα αξιακό σύστημα, αλλά αυτό πρέπει να δημιουργηθεί από την ανάγκη, όχι από την ιδεολογία. Είναι αυτό που ζούμε σήμερα. Ο καπιταλισμός αυτός είναι. Δεν είναι τα 600 ευρώ, δεν είναι ότι ζούμε πιο φτωχά. Είναι πως τα πάντα έχουν γίνει οθόνη και ζούμε αναπαραστατικά. Δε ζούμε στο σώμα μας, πλέον είσαι εσύ και η εικόνα σου, αγαπιόμαστε μέσα από μια αναπαράσταση… Γι’ αυτό παθαίνουμε κατάθλιψη.
Θεωρείς πως μπορούν να αποδοθούν ευθύνες για τα όσα βιώνουμε σήμερα;
Δε θεωρώ πως δε συμβαίνει κάτι που δεν το θέλουμε. Ότι συμβαίνει είναι αυτό που μας αξίζει και αυτό που θέλουμε. Θεωρώ τον άνθρωπο εκπρόσωπο της ιστορικής του στιγμής. Και ο Τσίπρας είναι εκπρόσωπος της ιστορικής μας στιγμής. Όποιος είναι σε θέση εξουσίας, θέλει να έχει εξουσία και εκπροσωπεί κάτι. Αυτό μόνο του είναι πολύ πιο ισχυρό από το να κρίνουμε αυτόν τον ίδιο που έχει την εξουσία σε οποιοδήποτε επίπεδο. Τα πράγματα είναι συνδεδεμένα βαθιά, από την κατάθλιψη του αστού στην Αγγλία μέχρι την πείνα της Αφρικής. Είναι φοβερή αλαζονεία να θεωρούμε πως εμείς διαμορφώνουμε τα ήθη και όχι αυτά εμάς. Είναι σαν να πηγαίνεις στον πόλεμο και να είσαι φιλέσπλαχνος… Και το πρόβλημα δεν είναι αν είσαι καλός ή κακός στην εξουσία, αλλά το πως μπορείς να είσαι σε μια οποιαδήποτε θέση. Με τρομάζει και με βάζει σε υποψίες από μόνη της η ικανότητα κάποιου να σταθεί σε θέση εξουσίας. Αυτό είναι τερατικό… Δε σημαίνει, όμως, πως όλοι οι πολιτικοί είναι για τα σκουπίδια και βέβαια δεν είναι το ίδιο ο Τσίπρας με τον Βενιζέλο, τον Καποδίστρια, τον Καραμανλή, ακόμη και τον Παπανδρέου.
Και στο θέατρο το ίδιο ακριβώς συμβαίνει. Γιατί ο Ακύλλας Καραζήσης έχει πάντα 20 άτομα στο θέατρό του; Γιατί ο Βασίλης Παπαβασιλείου δε γεμίζει ποτέ και άλλοι γεμίζουν; Η θέση είναι αυτή που διαμορφώνει. Δεν μπορείς να είσαι και ωραίος και μέσα στο σύστημα και να αρέσεις και να έχεις και λόγο…
Πώς αισθάνεσαι σαν καλλιτέχνης στη σύγχρονη Ελλάδα;
Δεν είμαι αισιόδοξος, παίρνω δύναμη από συγκεκριμένους ανθρώπους που τους αγαπώ πολύ, δεν θα μπορούσα χωρίς αυτούς… Ούτως ή άλλως το θέατρο για μένα είναι η απόλυτη δήλωση πως δεν μπορείς να είσαι μόνος σου. Θεωρώ πως η Δύση είναι σε μια πνευματική κατάπτωση έτσι και αλλιώς. Αυτό δε σημαίνει πως δεν ψάχνω το φως στα πράγματα και πως δε δουλεύω με παιγνιώδη ανοησία. Είδαμε τι έκανε η νοημοσύνη και ο ντετερμινισμός. Από εξυπνάδα υποφέρουμε, όχι από ανοησία. Απ’ αυτό υποφέρει η Ελλάδα και η Δύση κατ’ επέκταση. Όλα πρέπει να είναι χρήσιμα στον καπιταλισμό. Το άσκοπο, όμως, είναι αυτό που θα σε κάνει να στοχαστείς. Και εκεί μέσα μπορείς να καταλάβεις τη ζωή. Εμείς έχουμε γεμίσει έξυπνους και αυτή η εξυπνάδα μάς κάνει να μην έχουμε βάθος…
Έχεις το άγχος της επιβίωσης;
Θεωρώ απαραίτητο να βγάζω τα λεφτά από αυτό που κάνει. Είναι πολύ σημαντικό να ζει κάποιος από αυτό που κάνει. Αλλιώς είσαι χομπίστας. Και εγώ θέλω να ζω από αυτό που κάνω.
Τι έχει σημασία για σένα; Μια καλοπληρωμένη δουλειά ή μια δουλειά που να αισθάνεσαι εσύ ως Χάρης καλά;
Πρώτο μέλημα είναι να βγάζεις τα λεφτά σου για να μπορείς να κάνεις καλά αυτό που κάνεις… Εγώ δε θέλω να μην πληρώνομαι και να κάνω καλές δουλειές. Δε με ενδιαφέρει αυτό. Και ναι συμβιβάζομαι, άλλωστε και η ίδια η ζωή είναι μία διαδοχή συμβιβασμών. Τι είμαστε οι ηθοποιοί, παλιάτσοι. Και δεν χρειάζεται να μας κλωτσήσει κανείς για να δουλέψουμε. Αλλά πρέπει να πληρωνόμαστε…
Θα επέλεγες ποτέ να φύγεις στο εξωτερικό;
Αν δεν είχαμε την ομάδα μου (ομάδα Kursk) θα είχα φύγει. Αυτήν και δέκα μετρημένους ανθρώπους που έχω δίπλα μου στο θέατρο.
Τηλεόραση θα έκανες;
Δεν νομίζω πως έχω την ικανότητα. Έχω μεγάλη δυσκολία να συνδιαλέγομαι με κάποια πράγματα. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν… Δεν είναι ιδεολογικό το ζήτημα, είναι θέμα ανημπόριας…
Αν δεν ήσουν ηθοποιός τι θα ήθελες να ήσουν;
Έχω σπουδάσει βιολογία και παίζω από πάρα πολύ μικρός πυγμαχία. Αν δεν έκανα θέατρο ίσως ήμουν πυγμάχος.
Πηγή : tospirto