«Είμαστε μια κοινωνία μεγαλωμένη με την ιδέα ότι η ζωή είναι πόλεμος, μάχη, κυνήγι επιβίωσης».
Δεν έχει μεγάλη διαφορά ηλικίας από τη Σάρα Κέιν. Εκείνη μέχρι τα 28 της χρόνια είχε περιγράψει στα έργα της, το έρεβος και την απελπισία του κόσμου που βίωνε – συνθήκες που πιθανώς την έσπρωξαν και στην αυτοχειρία ακριβώς πριν από 15 χρόνια, το Φεβρουάριο του 1999. Ο Νικόλας Αγγελής που με θεατρικές αλλά και ρεαλιστικές αφορμές έχει καταπιαστεί ουκ ολίγες φορές με τον ζόφο που μας περιβάλλει, συναντά την αυτοκαταστροφική Βρετανίδα στο «Cleansed» – το πιο ώριμο και απαιτητικό της έργο. Επιστρέφει, δηλαδή, στη σκοτεινιά των ρόλων με τους οποίους μας είχε συστηθεί στο Εθνικό («Πλαστελίνη», «Βόλφγκανγκ», «Ο χρυσός δράκος»), ακονίζοντας και πάλι τη δυναμική που απαιτεί αυτό το δραματολόγιο. Και συμμεριζόμενος πλαγίως την αιτιολογία της Κέιν για την οποία κάνουμε θέατρο: «Για να μην χρειαστεί να ζήσουμε την κόλαση».
Αισθάνεσαι ότι το «Cleansed» αποτελεί ένα έργο που λόγω της ακρότητάς του είναι σήμερα πιο σύγχρονο από την εποχή που γράφτηκε;
Θεωρώ ότι η βία δεν έχει πυκνώσει σε σχέση με παλαιότερα. Αυτός ο κόσμος ήταν ανέκαθεν βίαιος, δομήθηκε μέσω της βίας. Η ασυνειδησία μας έχει μεγαλώσει κι αυτό το έργο μιλάει για την προσωπική ευθύνη. Με έναν τρόπο η Κέιν παραδέχεται κάτι τρομερό: «Εγώ διαλέγω πως θα ζήσω». Οπότε σε μια περίοδο που όλοι καλούμαστε να διαλέξουμε πως θέλουμε να ζήσουμε από δω και πέρα, αυτό το έργο μπορεί να λειτουργήσει σαν αφύπνιση.
Έχει σημασία για ένα νεανικό ανσάμπλ να ανεβάζει ένα έργο-σχόλιο στη βαναυσότητα της εξουσίας;
Φυσικά και έχει γιατί είναι προσωπική μας ανάγκη να μιλήσουμε γι’ αυτό το ζήτημα. Παρόλα αυτά, το έργο είναι εξαιρετικά ύπουλο. Η Κέιν θέτει όλα τα πρόσωπα προ των ευθυνών τους για το κάθε τι που βιώνουν από την εξουσία• πηγαίνει δηλαδή ένα βήμα παραπέρα, φτιάχνοντας έναν κόσμο όπου τα ίδια τα πρόσωπα αποζητούν την εξουσία και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Θεωρώ πως αυτό είναι μια συνταρακτική δήλωση και ταυτόχρονα ένα τρομερό ξεμπρόστιασμα του ανθρώπου σε σχέση με την προσωπική ευθύνη για τα δεινά που βιώνει. Και πάλι η συγγραφέας δεν σταματάει εδώ, αλλά απογυμνώνει την ίδια την εξουσία ενώπιον μιας μεγαλύτερης, του έρωτα.
Σύμφωνα με την ίδια τη Σάρα Κέιν είναι ένα έργο για την αγάπη.
Όποια κι αν είναι η ερμηνεία της για το έργο, δεν πιστεύω σε καμία περίπτωση πως έχει να κάνει με την αγάπη. Ίσως νόμιζε πως η αγάπη έχει αυτή τη μορφή, ίσως αυτό να ήταν το δικό της συναισθηματικό κρεσέντο. Όμως η κόλαση του «Cleansed» δεν έχει να κάνει με την αγάπη. Με τον έρωτα, ναι, απόλυτα ναι.
Πώς αντιλαμβάνεσαι την έννοια της αγάπης μέσα σε έναν απόλυτα βίαιο κόσμο;
Για μένα η αγάπη είναι το αντίθετο του θανάτου, το αντίθετο του φόβου, είναι άνοιγμα απ’ την καρδιά, ωριμότητα, θεραπεία, είναι ευδαιμονία, μοίρασμα, παιχνίδι, χορός, γέλιο, τραγούδι, αθωότητα• είναι ζωή.
Σαν κοινωνία είμαστε απομακρυσμένοι από την αγάπη;
Πάρα πολύ. Είμαστε μια κοινωνία εκπαιδευμένη να ανταγωνίζεται μέχρι θανάτου, μεγαλωμένη με την ιδέα ότι η ζωή είναι πόλεμος, μάχη, αγώνας μέχρι τελικής πτώσης, κυνήγι επιβίωσης. Γύρω μου ακούω μονάχα πολεμικές ιαχές. Και όταν είμαι πιο προσεκτικός, τις ακούω κι από μένα τον ίδιο…
Συνειδησιακά νιώθεις «καθαρός» στη δεδομένη πραγματικότητα που ζούμε; Ή νιώθεις ότι φέρεις μερίδιο ευθύνης για το πώς είναι τα πράγματα;
Φέρω ευθύνη για τα πάντα σ’ αυτό τον κόσμο. Όμως υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι την ευθύνη συγκριτικά με παλαιότερα. Όταν θεωρούσα ότι έχω ευθύνη να αλλάξω τα πράγματα, όταν προσπαθούσα ν’ αλλάξω τον κόσμο, τους φίλους μου, τις συντρόφους μου, τους γονείς μου, την κοινωνία. Αυτό δεν ήταν καθόλου «αίσθημα ευθύνης». Το σόου που έδινα ήταν το αντίθετο, ήταν η αποφυγή να αναλάβω την ευθύνη του εαυτού μου. Προσπαθούσα να επιβληθώ στους άλλους σε σχέση με το πώς πρέπει να ζήσουν, λες και εγώ ήξερα. Γινόμουν δηλαδή, η εξουσία που αποστρεφόμουν μετά βδελυγμίας. Αφετέρου μ’ αυτόν τον τρόπο απέφευγα συστηματικά να κοιτάξω μέσα μου, να δω τη δική μου βία, το φόβο, την οργή, τη ζήλια μου, την απληστία και τα δικά μου ψέματα. Μέσα σε μένα, λοιπόν, υπάρχει όλο το σκοτάδι του εξωτερικού κόσμου και όλο το φως του φυσικά – οπότε δεν χρειάζεται πλέον να προσπαθώ να αλλάξω κάτι απέξω, φτάνει να κοιτάζω μέσα μου. Όταν αρχίζεις να αναλαμβάνεις την ευθύνη του εαυτού σου, αρχίζεις να «καθαρίζεις».
Η βία της καθημερινότητας έχει γίνει στοιχείο της επικοινωνίας μας;
Νομίζω ότι αν η βία γινόταν στ’ αλήθεια στοιχείο της επικοινωνίας μας, σύντομα θα χανόταν. Η βία είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς καταπίεσης. Το να πλακώσω τον άλλον στο ξύλο, να τον μαχαιρώσω, να τον βιάσω, να τον συνθλίψω λεκτικά, δεν είναι επικοινωνία. Είναι η έλλειψή της, η απουσία ανάληψης της ευθύνης.
Όλοι μας όμως εντάσσουμε βίαιες πράξεις στο καθημερινό «λεξιλόγιό» μας.
Η κριτική απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό, ο έλεγχος που του ασκούμε, η καταπίεση που του επιβάλουμε, οι μάσκες που τον αναγκάζουμε να φοράει, τα ψέματα που του λέμε είναι η μεγαλύτερη βία που μπορώ να αναγνωρίσω. Ο τρόπος που φερόμαστε στους άλλους είναι ο τρόπος που φερόμαστε στον εαυτό μας. Οι συμπεριφορές αυτές είναι τόσο βαθιά ριζωμένες και αποδεκτές από την κοινωνία, για τόσα πολλά χρόνια που πλέον δεν έχουμε επίγνωση ότι δηλητηριάζουμε τον εαυτό μας. Τα πάντα συμβαίνουν από μας σε εμάς. Η στάση μας απέναντι στο κοινωνικό σύνολο είναι απλώς η προέκταση.
Info: Ο Νικόλας Αγγελής πρωταγωνιστεί στο «Cleansed» της Σάρα Κέιν που ανεβαίνει στο θέατρο Σημείο (Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα). Σκηνοθετεί η Έφη Γούση. Συμπρωταγωνιστούν οι Μιχάλης Οικονόμου, Περικλής Ασημακόπουλος, Αλέξανδρος Φράγκος, Μάγδα Γκουβέρου, Γιώργος Βουβάκης, Έφη Γούση. Πληροφορίες στο 210- 9229579
Πηγή : tsopirto