«Το φως έχει μια ιδιαίτερη γοητεία. Με μαγεύουν οι δυνατότητές του, το πόσα διαφορετικά πράγματα μπορείς να δημιουργήσεις».
Η Στέλλα Κάλτσου έχει υπογράψει τα τελευταία χρόνια μια σειρά από εντυπωσιακές παραστάσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, θα φωτίσει φέτος στην Επίδαυρο την «Μήδεια» του Ευριπίδη με την Μαρία Ναυπλιώτου σε σκηνοθεσία της Μαριάννας Κάλμπαρη.
Η ταλαντούχα ελληνίδα σχεδιάστρια φωτισμών υπέγραψε μέσα στη χρονιά τους φωτισμούς σε μια σειρά από ιδιαίτερες παραστάσεις, όπως την «Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» του Νίκου Μαστοράκη, «Ρομπέρτο Τσούκο» της Άντζελας Μπρούσκου, «Βικτόρ, η τα παιδιά στην εξουσία» της Μαριάννας Κάλμπαρη, αλλά και την όπερα «Καπουλέτοι και Μοντέκκοι» του Μπελίνι στην Όπερα του Οβιέδο στην Ισπανία.
Πέρισυ το καλοκαίρι συνεργάστηκε με την Όπερα του Χονγκ Κονγκ φωτίζοντας το «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» του Γκουνώ, αλλά και με το φεστιβάλ Χαίντελ στη Λειψία για τον «Σκιπίωνα» του Χαίντελ. Έτσι φέτος, από το κλασικό Θέατρο Γκαίτε στο Μπαντ Λάουχσταντ, που ίδρυσε ο ίδιος ο Γκαίτε, η Στέλλα Κάλτσου θα βρεθεί στα αρχαία θέατρα της Επιδαύρου, αλλά και της Δωδώνης για τη «Μήδεια» του Θεάτρου Τέχνης, σε μια παράσταση με πολλές πρωτιές.
Πώς επιλέξατε τη συγκεκριμένη δουλειά;
Ασχολήθηκα με τον σχεδιασμό φωτισμών από τότε που ήμουν φοιτήτρια στην Καλών Τεχνών και σπούδαζα σκηνογραφία-ενδυματολογία. Παρακολουθούσα τα μαθήματα φωτισμού που είχαμε και σχεδόν από το πρώτο μάθημα ήμουν σίγουρη ότι με αυτό θέλω να ασχοληθώ. Το φως με μάγεψε από την πρώτη στιγμή. Περνούσα μερόνυχτα στο θέατρο της σχολής, προσπαθώντας να φτιάξω κάτι με τα φώτα και από τότε ασχολούμαι με αυτό.
Τι σας γοητεύει σ΄αυτήν; Πόσο δημιουργική είναι;
Το φως έχει μια ιδιαίτερη γοητεία. Με μαγεύουν οι δυνατότητες του, το πόσα διαφορετικά πράγματα μπορείς να δημιουργήσεις με ένα υλικό τόσο απροσδιόριστο. Αυτό που με ενδιαφέρει σε κάθε δουλειά είναι να αφηγούνται τα φώτα μια αυτοτελή ιστορία και να δημιουργούν έναν κόσμο ενισχύοντας το αίσθημα του έργου και της παράστασης. Θέλω να πειραματίζομαι, δε μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι και κάθε φορά ψάχνω να βρω μια διαφορετική ιδέα με άποψη. Είναι πολύ δημιουργική δουλειά, αλλά ταυτόχρονα σκληρή και μοναχική. Περνάω πολλές ώρες μόνη μου για να σκεφτώ και να σχεδιάσω την κάθε παράσταση. Τα ωράρια επίσης είναι δύσκολα, γιατί δεν υπάρχει ωράριο, ξενυχτάω ατελείωτα βράδια στο θέατρο, είναι τέτοια η φύση της δουλειάς. Επίσης, ο σχεδιασμός φωτισμών είναι μια τέχνη που έχει δύο πλευρές. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα περνάει από ένα καθαρά τεχνικό κομμάτι, το οποίο δεν είναι απλό και πρέπει να το γνωρίζεις καλά, πρέπει να ενημερώνεσαι συνεχώς και να μελετάς. Αλλά ακόμα και οι δυσκολίες της δουλειάς με ιντριγκάρουν τρομερά.
Πόσο καθοριστικός είναι ο φωτισμός σε μία παράσταση;
Το φως, μετά τη σκηνοθεσία και την υποκριτική, είναι το τρίτο βασικό συστατικό μιας παράστασης. Το φως έρχεται να ζωντανέψει και να εντείνει την ατμόσφαιρα της παράστασης, να προκαλέσει συγκίνηση και συναισθήματα. Πολλές φορές μου λένε οι ηθοποιοί πόσο πολύ περιμένουν τη στιγμή που θα κάνουν πρόβα με φώτα, γιατί νιώθουν ότι το παίξιμό τους αλλάζει και ότι συνομιλούν και με τα φωτά τη στιγμή που παίζουν. Μου αρέσει πολύ όταν το ακούω αυτό και αντιλαμβάνομαι ότι είναι διπλά καθοριστικό το φως, όχι μόνο για το συναίσθημα που νιώθει ο εκτός σκηνής, αλλά και ο επί σκηνής.
Στη Μήδεια που θα δούμε στην Επίδαυρο που εστιάσατε;
Η Μήδεια είναι μια παράσταση για την οποία δουλεύω συστηματικά τους τελευταίους μήνες μαζί με τη Μαριάννα Κάλμπαρη που το σκηνοθετεί και τον Κωνσταντίνο Ζαμάνη που υπογράφει το σκηνικό και τα κοστούμια. Η Μαριάννα είχε μια ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα ιδέα για να προσεγγίσουμε αυτό το δύσκολο έργο και πιστεύω ότι έχουμε καταφέρει να πλάσσουμε έναν ιδιαίτερο κόσμο της Μήδειας με σημείο αναφοράς τον έρωτα. Μελέτησα πάρα πολύ το έργο σε συνδυασμό με το σκεπτικό της παράστασης για να καταλήξω σε αυτό που ταιριάζει φωτιστικά. Ήθελα να υπάρχει ένας συνδυασμός ενός σκληρού ερημικού τοπίου με έντονες ατμόσφαιρες συγκινησιακά φορτισμένες σε ορισμένες κρίσιμες στιγμές. Παράλληλα, με απασχόλησε πολύ συμβολισμός. Φλέρταρα πολύ από την αρχή με την ιδέα των συμβόλων και πώς μπορούν να αποδοθούν με το φως και νομίζω ότι τελικά έχει δημιουργηθεί ένας ενδιαφέροντας φωτιστικός κόσμος ενταγμένος στο όραμα της Μαριάννας Κάλμπαρη για την παράσταση.
Καλλιτέχνες που σας εμπνέουν;
Εμπνέομαι από πολλά πράγματα. Από μια μουσική, με εμπνέει κάποιο τραγούδι του Νικ Κέιβ ή ο Μπαχ, με εμπνέει το σινεμά οι ταινίες του Φελλίνι και του Φασμπίντερ, του Μπονιουέλ και πολλών άλλων, οι πίνακες του Καραβάτζιο και του Νταλί, διάφορα βιβλία και παραστάσεις…
Αγαπημένη παράσταση…φωτιστικά;
Είναι δυο τρεις που έχουν ξεχωριστή θέση μέσα μου φωτιστικά. Το ’’Ρωμαίος και Ιουλιέτα’’ που φώτισα στην όπερα του Χονκ Κονγκ σε σκηνοθεσία Αρνό Μπερνάρ, η ’’Βερενίκη’’ στο Φεστιβάλ Αθηνών με τον Θέμελη Γλυνάτση, η ’’Λίμνη των κύκνων’’ με τον Ρενάτο Τζανέλλα στο Μέγαρο Μουσικής και η ’’Μήδεια’’ τώρα στην Επίδαυρο με την Μαριάννα Κάλμπαρη.
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τις συνεργασίες που είχατε στο εξωτερικό;
Οι συνεργασίες με το εξωτερικό είναι μια ξεχωριστή εμπειρία και επαγγελματική και προσωπική. Μια ωραία και δύσκολη αναμέτρηση με μεγάλες παραγωγές όπερας, όπου ο όγκος δουλειάς είναι τεράστιος. Υπάρχει όμως μια τρομακτική οργάνωση και επαγγελματισμός που σε απελευθερώνει και σου δίνει τη δυνατότητα να αφοσιωθείς στη δουλειά σου. Η συναναστροφή με διαφορετικούς ανθρώπους, επίσης, με ιντριγκάρει πολύ. Ενδιαφέροντες καλλιτέχνες με άλλη κουλτούρα και μερικές συναντήσεις αξέχαστες. Είναι μια ιστορία που έχει πλάκα. Σε μια από τις παραγωγές, υπήρχαν σκηνές μάχης με ξίφη και κάθε φορά που πήγαινα στην πρόβα εντυπωσιαζόμουν από το ρεαλισμό και τη δυναμική που είχαν. Ένα βράδυ μετά την πρόβα συζητάμε με τον χορογράφο των μαχών και εγώ του σχολίασα πόσο κινηματογραφικές είναι οι σκηνές αυτές και ότι μου αρέσουν. Μου απαντάει, χαίρομαι που το λες αυτό γιατί εγώ δουλεύω κυρίως στο σινεμά, εκπαιδεύω κασκαντέρ και στήνω μάχες. Η συζήτηση συνεχίστηκε με την αναφορά πολύ γνωστών ταινιών που έχει συνεργαστεί από τη Βασίλισσα Μαργκό μέχρι τον Τζέημς Μποντ… Ήταν μια πολύ ωραία συνάντηση και συνεργασία.
Τι θα φωτίζατε και σε τι θα ρίχνατε … σκοτάδι σήμερα;
Αυτό που διαπιστώνω πια και με θλίβει είναι ότι υπάρχει ένα μίσος για την ομορφιά και το ωραίο από κάθε άποψη και μια πλήρης αδιαφορία για το δημόσιο χώρο. Ο κόσμος δε θέλει να ζει σε ένα περιβάλλον όμορφο ή έχει συνηθίσει τόσο πολύ την ασχήμια που το άλλο δεν το αφορά. Και αυτό το συναντάς παντού. Περπατάω στην Αθήνα και φρικάρω με όλους αυτούς τους άσχημους και βρώμικους δρόμους, με τα μουτζουρωμένα κτίρια, τα κακοφωτισμένα και απορώ πως αντέχουμε και ζούμε σε ένα τέτοιο μέρος, πως γίνεται να μη θέλουμε να φροντίσουμε την πόλη. Δεν πιστεύω ότι όλα αυτά εμφανίστηκαν με την κρίση, ανέκαθεν δεν υπήρχε η ανάλογη κουλτούρα και παιδεία και βέβαια τώρα έχει διογκωθεί. Σε όλα αυτά τα σημεία, στα απίθανα μικρά δρομάκια, στα παλιά κτίρια θα έριχνα φως, αφήνοντας και ορισμένα στο σκοτάδι γιατί έτσι θα ήταν πιο ελκυστικά.
Μελλοντικά σχέδια;
Μελλοντικά σχέδια για τη δουλειά έχω διάφορα και αρκετά ταξίδια για το χειμώνα. Θα επαναληφθεί σίγουρα ’’Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα’’ που κάναμε με το Νίκο Μαστοράκη στο Θέατρο Τέχνης, θα κάνω κάτι στο Εθνικό Θέατρο και υπάρχουν και κάποιες παραγωγές όπερας που συζητάω αυτή τη στιγμή εκτός Ελλάδας.
Πηγή : Tospirto