«Η αυτοκτονία έρχεται σαν έσχατη διαμαρτυρία απέναντι στη νομιμοποιημένη βία».
Πέρασαν δύο χρόνια από τις τελευταίες της σκηνοθεσίες, διαδοχικά για το Φεστιβάλ Αθηνών και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Με απόσταση ασφαλείας από τις, μεγαλύτερης κλίμακας, παραγωγές η Αντζελα Μπρούσκου επιστρέφει και στριμώχνει τον γνώριμο ερευνητικό της οίστρο εκεί που ξέρει καλύτερα από τον καθένα: σε ένα υπόγειο. Το ενδιαφέρον αυξάνει καθώς εκεί, στο Υπόγειο του Bios, θα συναντήσει και πάλι την «καταραμένη» Σάρα Κέιν. Το 2007 είχε ανεβάσει το πρώτο έργο της Βρετανίδας αυτόχειρος, το εφιαλτικό «Blasted», και σήμερα έξι χρόνια μετά δουλεύει πάνω στο τελευταίο, το «4.48 Ψύχωση». «Είναι ένα κείμενο χωρίς πλοκή, χωρίς σκηνικές οδηγίες, χαρακτήρες, ανοιχτό σε πολλές αναγνώσεις. Αυτό δίνει μεγάλη ελευθερία, αλλά στην πραγματικότητα η δυσκολία του έγκειται στη μη αναπαραστατικότητα. Θα μπορούσε να είναι ένας μονόλογος ή ένα έργο για πολλές φωνές. Προτιμήσαμε τη δεύτερη εκδοχή με τρεις ηθοποιούς και μια μουσικό επί σκηνής» εξηγεί η σκηνοθέτης γοητευμένη από την ποίηση μιας γλώσσας «που προσπαθεί να εκφράσει το ανείπωτο». Η Άντζελα Μπρούσκου που αγαπάει τις αιχμές των κειμένων, που με τη σειρά τους γεννούν «κοφτερές» παραστάσεις, αισθάνεται συγκίνηση από το παραλήρημα της συγγραφέως, το παραλήρημα ενός ανθρώπου λίγο πριν την αυτοκτονία: «Θα μ’ αγαπούν για εκείνο που με καταστρέφει, το σπαθί στα όνειρά μου, τη σκόνη στις σκέψεις μου, την αρρώστια που τρέφεται στις πτυχώσεις του μυαλού μου»…
Γιατί καταφεύγετε τώρα στην «Ψύχωση»; Δεν φοβηθήκατε το προφανές σε συνάρτηση με την κατάσταση όπως διαμορφώνεται γύρω μας;
Το έργο της Σάρα Κέιν μιλάει εν γένει για την αποτυχία μας σαν πολιτισμός. Ο πλανήτης έχει μετατραπεί σ’ ένα παγκόσμιο ψυχιατρείο, φυλακή, πεδίο σφαγής ή στην καλύτερη περίπτωση ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης καταναγκαστικής εργασίας. Αρκεί ένα «βέβηλο» τραγούδι σε μία εκκλησία ή οι λάθος απαντήσεις σ’ ένα ψυχομετρικό τεστ για να βρεθείς στο θάλαμο ενός ψυχιατρείου. Ας ενηλικιωθούμε απέναντι στον πόνο. Και στο προφανές.
Παραλαμβάνετε αυτό το κείμενο σαν μια πυρετώδη μαρτυρία ενός ανθρώπου που πρόκειται να αυτοκτονήσει; Σας βοήθησε να κατανοήσετε τη νέα μάστιγα της εποχής μας;
Πιθανά• όμως δεν έχει να κάνει μ’ αυτή την επικαιρότητα. «Δεν έχω καμιά επιθυμία για θάνατο. Κανένας αυτόχειρας δεν είχε ποτέ» λέει η Σάρα Κέιν. Νομίζω ότι όλοι συνδιαλεγόμαστε με την αυτοκτονία μας ακόμα κι αν δεν πραγματοποιηθεί. Απλά έχουμε εκπαιδευτεί να μη μιλάμε για αυτό, γιατί είναι ταμπού. Η συγγραφέας είναι η αφηγήτρια αυτής της αγωνίας σε όλα τα επίπεδα.
Πώς στέκεστε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο του ατόμου που αυτοκτονεί επειδή δεν μπορεί να αναμετρηθεί με την οικονομική απόγνωση;
Είναι εντυπωσιακό πόσο ο αριθμός των αυτοκτονιών έχει αυξηθεί τόσο σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Προσωπικά την αντιλαμβάνομαι σαν δικαίωμα. Σαν τελευταία επιλογή απέναντι στην αδιαφορία ενός κράτους προς τους πολίτες του που νιώθουν αβοήθητοι και ακυρωμένοι. Στην προκειμένη περίπτωση είναι μια αξιοπρεπής αποχώρηση όταν η ζωή είναι αβίωτη την ώρα που κάποιοι «σχεδιάζουν το μέλλον σου». Η αυτοκτονία έρχεται σαν έσχατη διαμαρτυρία απέναντι στην νομιμοποιημένη βία.
Πιστεύετε πως η συλλογική κατάθλιψη που περιγράφει την κοινωνία μας αποτελεί τον πιο αθόρυβο τρόπο της απενεργοποίησής μας ως πολίτες;
Ναι, σίγουρα είναι, με τη συνδρομή μιας ολόκληρης βιομηχανίας φαρμάκων που προσφέρει τη λύση μέσα από την καταστολή. Σαν πολίτες οδηγούμαστε στην παθητικότητα, την ενοχή και τη μοναχικότητα.
Ο κόσμος γύρω μας είναι τόσο βίαιος όσο τον αντιλαμβάνεται η Σάρα Κέιν;
Θα πω πιο βίαιος. Το χειρότερο όμως είναι ότι ζούμε σε μία κοινωνία εθισμένη στη βία που δεν θέλει να θρηνήσει τις απώλειές της. Το θέατρο που μας προτείνει η Σάρα Κέιν στρέφει έναν ανελέητο καθρέφτη που μέσα του φαίνεται ο κόσμος ως «θύτης, θύμα, θεατής». Μας προσφέρει μια αλήθεια που κανείς ποτέ δεν ξεστομίζει. Που δεν έχει το κουράγιο να την ονομάσει…
Info: Η Άντζελα Μπρούσκου πρωταγωνιστεί και σκηνοθετεί το «4.48 Ψύχωση» της Σάρας Κέιν που κάνει πρεμιέρα στο Bios (Πειραιώς 84, 210 -3425335) 9 Ιανουαρίου. Συμπρωταγωνιστούν οι: Παρθενόπη Μπουζούρη, Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου, Nalyssa Green.
Πηγή : Tospirto