«Η δική μας παράσταση μάλλον θα χαρακτηριζόταν ριζοσπαστική. Θα δούμε έναν Προμηθέα που δεν είναι ούτε γυναίκα, ούτε άντρας, ούτε Θεός, ούτε Τιτάνας. Ένα αδύναμο ανθρώπινο ον που προσπαθεί να κατανοήσει γιατί το καταδίκασαν στη μοναξιά οι Θεοί σ’ αυτόν τον τόπο της εξορίας και με την επιπλέον σκληρή μοίρα ν’ αρρωσταίνει, να υποφέρει και να πεθαίνει».
Ο Σταύρος Τσακίρης είδε στο πρόσωπο και την ερμηνευτική δεινότητα της Κάθριν Χάντερ τον ιδανικό Προμηθέα και η διεθνούς φήμης ελληνικής καταγωγής ηθοποιός, αποδέχτηκε με θέρμη την πρόσκλησή του να ενσαρκώσει τον ομώνυμο ρόλο (σημειώστε πως ο ρόλος του Προμηθέα ερμηνεύεται για πρώτη φορά παγκοσμίως από μια γυναίκα ηθοποιό). Έτσι, η βραβευμένη με Olivier Award, ως καλύτερη ηθοποιός, Κάθριν Χάντερ θα βρεθεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, στις 9 και 10 Αυγούστου ερμηνεύοντας αυτό τον εμβληματικό χαρακτήρα στον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου υπό τη σκηνοθετική επίβλεψη του Στ. Τσακίρη.
Στην παράσταση τον κεντρικό ρόλο του «Αφηγητή» κρατά ο πλέον εμβληματικός Έλληνας ηθοποιός στο Αρχαίο Δράμα Νικήτας Τσακίρογλου (ο οποίος έχει υποδυθεί ο ίδιος τον Προμηθέα στο παρελθόν δυο φορές). Στο ρόλο του Ήφαιστου είναι ο Δημήτρης Πιατάς που για πρώτη φορά ερμηνεύει έναν τραγικό ρόλο, παρά την πλούσια παρουσία του στο φεστιβάλ Επιδαύρου.
Η Πέγκυ Τρικαλιώτη υποδύεται την Ιώ. Ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης στο ρόλο του «Κράτους» και ο Γεράσιμος Γενατάς κρατά τον ρόλο του Ωκεανού. Τέλος, το ρόλο του Ερμή μοιράζονται τρεις από τους πιο πολλά υποσχόμενους ηθοποιούς της νεότερης γενιάς: η Ηλιάνα Μαυρομάτη, η Αντιγόνη Φρυδά και ο Κωσταντίνος Νικούλι.
Εμείς μιλήσαμε με τον Σταύρο Τσακίρη στην προσπάθειά μας να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για την παράσταση αυτή.
Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο;
Πάντα το πίστευα κι όλο το πιστεύω περισσότερο ότι τα έργα σε επιλέγουν. Είναι σαν τον στίχο του Ηράκλειτου. «Η μοίρα μας είναι ότι ο χαρακτήρας μας». Για πρώτη φορά ήρθα σ’ επαφή με το έργο από το μάθημα Δραματολογίας στη σχολή του Εθνικού με τον Αλέξη Διαμαντόπουλο που είναι και ο συγγραφέας ενός από τα ελάχιστα βιβλία που έχουν γραφεί για τον Προμηθέα. Μαρξιστής ο ίδιος επαναλάμβανε τη φράση «Μισώ όλους τους θεούς» πράγμα που μ’ εντυπωσίαζε. Μετά από χρόνια, όταν διάβασα τον Γιαν Κοττ εντυπωσιάστηκα τόσο που για ένα καλοκαίρι μελετούσα το έργο. Σχεδίαζα, μάζευα φωτογραφίες. Κάποια άλλη εποχή θυμήθηκα το ποίημα του Ν. Χικμέτ κι άρχισα να μαζεύω φωτογραφίες φυλακισμένων, πολιτικών κρατουμένων, αλλά και αλυσοδεμένων ζώων. Πάντα έλεγα αυτό θα είναι το υλικό για ένα Προμηθέα. Όταν η φίλη μου Ελένη Μουσταϊρα με ρώτησε με ποιο έργο θα επιθυμούσα να συνεργαζόμουν με την Kάθριν Χάντερ, αυθόρμητα απάντησα τον Προμηθέα. Όταν την συναντήσαμε στο Παρίσι και κουβεντιάσαμε για τον Προμηθέα αμέσως απάντησε ναι κι όλα τότε άρχισαν να κυλούν έξω από μένα, αλλά για μένα. Σε όποιον απευθυνόμουν απαντούσε πρόθυμα ναι. Μπήκαμε σε αυτό το όχημα σαν έτοιμοι από πάντα. Είμαι ο πιο τυχερός άνθρωπος του κόσμου που συνεργάζομαι μ’ αυτούς τους συνεργάτες.
Πώς το προσεγγίσατε σκηνοθετικά; Θα δούμε κάτι καινούριο ή ένα κλασικό ανέβασμα;
Ποτέ δεν σκέφτομαι αν μια παράσταση είναι νεωτεριστική ή όχι. Άλλωστε τι είναι κλασσικό στο Θέατρο ως παράσταση, αφού όλες μετά το πέρας τους πεθαίνουν. Άλλο το κείμενο και άλλο η παράσταση.
Η δική μας παράσταση μάλλον θα χαρακτηριζόταν ριζοσπαστική. Θα δούμε έναν Προμηθέα που δεν είναι ούτε γυναίκα, ούτε άντρας, ούτε Θεός, ούτε Τιτάνας. Ένα αδύναμο ανθρώπινο ον που προσπαθεί να κατανοήσει γιατί το καταδίκασαν στη μοναξιά οι Θεοί σ’ αυτόν τον τόπο της εξορίας και με την επιπλέον σκληρή μοίρα ν’ αρρωσταίνει, να υποφέρει και να πεθαίνει. Είναι αλυσοδεμένος, αλλά όχι ακίνητος σ’ έναν βράχο, σαν μανιασμένο ζώο σ’ ένα στύλο και αντέχει όλες τις κακουχίες με το πέρασμα των εποχών. Τον ζεστό ήλιο και τη δίψα, το χιόνι και το κρύο, τη μοναξιά και τις αναμνήσεις των χαμένων φίλων.
Έξω απ’ όλα τ’ άλλα πιστεύω ότι θα έχουμε να κάνουμε με μια πολύ συγκινητική ανάγνωση του «Προμηθέα».
Τι ήταν αυτό που σας κέντρισε στη μετάφραση του Δημητριάδη;
Ο Δημητριάδης είναι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του θεάτρου μας και ίσως ο
μοναδικός σύγχρονος εκείνος Έλληνας ποιητής που αποδίδει ομορφότερα, με λεκτική ακρίβεια και θεατρική κομψότητα τον «ηδησμένο» λόγο, κατά Αριστοτέλη, των Αρχαίων ποιητών. Αν αντιπαραβάλλετε τη μετάφρασή του με το κείμενο του Αισχύλου θα καταλάβετε τον μόχθο και τον έρωτα. Πιθανά, κι αυτό να είναι το σπουδαίο, να μην συνέβη αυτό από τις πρώτες του μεταφράσεις. Κάθε καινούργια είναι και μια βελτιωμένη κατάκτηση. Αυτή του «Προμηθέα» είναι η πιο σπουδαία.
Γιατί το χαρακτηρίζετε ως το «Ίσως το πιο φωτισμένο κείμενο όλων των εποχών»;
Έχω πει «ίσως και το πιο βλάσφημο». Είναι και τα δυο κι άλλα τόσα. «Φωτισμένο» χαρακτηρίζουμε ένα κείμενο που λειτουργεί αποκαλυπτικά. Δίνει απαντήσεις σε ερωτηματικά πλατύτερα από το ίδιο του το θέμα και μπορεί να σου δώσει τροφή για όλη τη διάρκεια μιας ζωής. Επιπλέον, αποτελεί μήτρα για περαιτέρω καλλιτεχνική δημιουργία.
Πόσα άλλα έργα έχουν εμπνευστεί και γραφτεί από τον Προμηθέα, πόσοι ζωγραφικοί πίνακες, πόσες όπερες, πόσα τραγούδια. Ο συμβολισμός του αλυσοδεμένου ανθρώπου επηρέασε την τέχνη πολλών ανθρώπων, φιλοσοφικών θεωριών. Ο Μαρξισμός θεωρείται παιδί της Προμηθεϊκής σκέψης. Ο Μαρξ λέει: «Ο Προμηθέας είναι ο εξοχότερος Άγιος και μάρτυρας του Φιλοσοφικού ημερολογίου».
Γύρω από ποιους νοηματικούς άξονες κινείται το έργο;
Από που έρχομαι; Πού πηγαίνω όταν πεθάνω; Τι είναι έξω από μένα; Τι είναι αυτό που μας κυβερνά, Θεός ή τύχη; Γιατί ενωνόμαστε και πάλι χωρίζουμε με τους ανθρώπους; Γιατί υποφέρω με αρρώστιες και λύπες σ’ αυτή τη ζωή; Ζω σε μια εξορία; Γιατί να υπάρχει ένας άνθρωπος που διαφεντεύει τη μοίρα ενός άλλου ανθρώπου; Γιατί ο φόβος να είναι η σκλαβιά μου; Ποιον συμφέρουν οι προκαταλήψεις, τα όχι, τα πρέπει και τα μη;
Πού θεωρείτε πώς εφάπτεται με το σήμερα;
Δε χρειάζεται να βρεθούν σημεία επαφής γιατί τίποτα δεν έχει αλλάξει. Ο Προμηθέας μάλλον παραμένει ακόμη αλυσοδεμένος και περιμένει τον σωτήρα του. Ίσως είναι η στιγμή που πρέπει ν αγωνιστούμε για να τον ελευθερώσουμε. Επιτέλους να ζήσουμε χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς φόβους και αγαπώντας τους ελευθέρους εαυτούς μας και συνανθρώπους μας.
Έχετε πετύχει τους μέχρι τώρα στόχους σας σαν καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ. ΘΕ;
Δεν υπάρχει πετυχημένο ή μη πριν ολοκληρωθεί. Πιστεύω ότι είμαστε σε μια σωστή πορεία που αρχίζει ν’ αποδίδει. Ο κόσμος της Πάτρας παρακολουθεί με προθυμία τις εκδηλώσεις μας. Φέτος παρουσιάσαμε επτά παραγωγές που όλες είχαν ένα σημαντικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και ήταν πλήρεις από θεατές. Οι σχέσεις μας με τη Δημοτική Αρχή είναι άριστες και έχουμε την αμέριστη αρωγή και συμπαράστασή της στην προσπάθειά μας. Η Πάτρα δικαιούται ένα σημαντικό θεατρικό οργανισμό και ελπίζουμε να σταθούμε στο ύψος των αναγκαιοτήτων.
Μελλοντικά σχέδια;
Το αύριο είναι πάντα καλύτερο από το χθες και ελπίζω να το γευτούμε. Σύντομα θ’ ανακοινωθεί το πρόγραμμα για την επόμενη χειμερινή σεζόν. Θα αποτελείται όπως και φέτος, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, από Ελληνικά έργα και θα γίνουν συνεργασίες με θιάσους από το εξωτερικό και σημαντικούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα.
Πηγή : Tospirto