Το σύγχρονο ελληνικό θέατρο, με τις ευαίσθητες κεραίες του, διαισθάνθηκε ότι οι συνθήκες θυμίζουν τρομακτικά πολύ αυτές που ίσχυαν ακριβώς έναν αιώνα πριν.
Η λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, του πιο αιμοσταγή, έως τότε, πολέμου που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα, σηματοδότησε για την Γερμανία την έναρξη μιας νέας εποχής. Η Γερμανία έβγαινε λαβωμένη, γεμάτη ανθρώπινα ερείπια, τρομερή φτώχια και εθνικά ταπεινωμένη από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αυτά στις αποσκευές της, η χώρα πέρασε, από το 1919 έως και το 1933 σε μια νέα περίοδο, που είναι γνωστή, ιστορικά, ως «Δημοκρατία της Βαϊμάρης».
Στα χρόνια αυτά, αφενός, οδηγήθηκε σε μια χρυσή εποχή στις τέχνες και τα γράμματα, καθώς άνθισε το θέατρο, η ποίηση, η ζωγραφική, ενώ σημαντική ήταν επίσης η πρόοδος του, νεογέννητου ακόμα, κινηματογράφου. Μερικοί από τους πιο σημαντικούς σταθμούς στα χρόνια αυτά είναι, η δημιουργία του Μπαουχάουζ, ο κινηματογραφικός εξπρεσιονισμός σκηνοθετών (με βασικούς εκπροσώπους π.χ. όπως ο Φριτζ Λανγκ και ο Φρίντριχ Μυρνάου), οι θεατρικές εγκαταστάσεις του Έρβιν Πισκάτορ που οδήγησαν στο επικό θέατρο του Μπρεχτ, αλλά και η άνθιση του λογοτεχνικού Ντανταϊστικού κινήματος, καθώς και η εξπρεσιονιστική ζωγραφική των Ότο Ντιξ και Γκέοργκ Γκρος.
Αφετέρου, τα χρόνια αυτά είναι από τα πιο σκοτεινά του περασμένου αιώνα, καθώς οι κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις οδήγησαν στην άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην εξουσία, στο τέλος αυτής της εποχής. Συγκεκριμένα, το 1933 σήμανε τη λήξη αυτής της περιόδου, με την εκλογή στην ηγεσία του Ναζιστικού κόμματος ενός νέου πολιτικού, που έμελλε να αιματοκυλίσει την Γηραιά Ήπειρο, τον Αδόλφο Χίτλερ. Συμβολική της αντίληψης που διαμορφωνόταν και θα επηρέαζε το μέλλον της ανθρωπότητας, ήταν η καύση βιβλίων έξω από τη Γερμανική Βουλή (Reichstag), το 1933. Μια πράξη, η οποία ανάγκασε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους να εγκαταλείψουν την Γερμανία, στην οποία εκκολάπτονταν και ενθαρρύνονταν συμπεριφορές που έρεπαν προς το λαϊκισμό, το ρατσισμό και την ξενοφοβία.
Στις αθηναϊκές σκηνές, τη φετινή σεζόν, μοιάζει να έχουν την τιμητική τους κείμενα που γράφτηκαν εκείνη την περίοδο ή που αναφέρονται θεματολογικά σε αυτήν. Προφανώς, το σύγχρονο ελληνικό θέατρο, με τις ευαίσθητες κεραίες του, διαισθάνθηκε ότι οι συνθήκες θυμίζουν τρομακτικά πολύ αυτές που ίσχυαν ακριβώς έναν αιώνα πριν. Έτσι, οι παραστάσεις που ανεβαίνουν και σχετίζονται με όλα όσα ξεπρόβαλλαν κατά την «Δημοκρατία της Βαϊμάρης», βυθίζοντας την Ευρώπη σε έναν πνευματικό μεσαίωνα, αλλά και σε ανθρώπινες θηριωδίες, είναι περισσότερο επίκαιρα από ποτέ.
Με δύο έργα αντιπροσωπεύεται φέτος ο Έντεν φον Χόρβατ, ο οποίος αποτελεί χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης», καθώς έγραψε κατά τη διάρκεια της για αυτήν.
– «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης»: Στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης-«Κάρολος Κουν» σε σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη. Η πολύπαθη, από άποψη διανομής, αλλά και σκηνοθεσίας, παράσταση βρήκε τη σκηνική της πραγμάτωση και ανεβαίνει σε μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Το έργο μιλάει για την απαθή και αμέτοχη στάση των ανθρώπων, οι οποίοι υποστηρίζουν τον ναζισμό από…κεκτημένη ταχύτητα, χωρίς να συνειδητοποιούν τις προσωπικές, και ιστορικές, τους ευθύνες στη λαίλαπα που πλησιάζει.
– «Ιταλική Νύχτα»: Ανεβαίνει στη Β’ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση. Πρόκειται για ένα έργο, τα μηνύματα του οποίου ακούγονται ανατριχιαστικά οικεία στη σημερινή εποχή. Η ψυχολογία της μάζας, το ‘βόλεμα’ των πολιτών, η κοινωνική κατακραυγή, οι έριδες μεταξύ των πολιτών και πολιτικά καρφώματα είναι μερικά από τα θέματα που αντιμετωπίζει, προκειμένου να εξηγήσει τους λόγους που οδήγησαν το Ναζιστικό κόμμα στην άνοδο της εξουσίας.
Παράλληλα:
– Ο Φερντινάντ Μπρύκνερ έγραψε μέσα στην περίοδο της Βαϊμάρης και μίλησε για τον φασισμό που έρποντας είχε αρχίσει δειλά-δειλά να αναρριχείται στην εξουσία. «Η αρρώστια της νιότης» που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λάλου στο θέατρο Tempus Verum-Εν Αθήναις καταπιάνεται με αυτήν ακριβώς τη θεματολογία.
– Ο Ρέι Μπράντμπερι έγραψε πολύ μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το «Φαρενάιτ 451», που παίζεται στο Θέατρο Πόρτα, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου. Ωστόσο, οι αναφορές του στην καύση των βιβλίων, που θυμίζουν την αντίστοιχη πράξη που έλαβε χώρα έξω από το Reichstag, το 1933, καθώς και η γενικότερη πολιτική του οπτική, παραπέμπουν στα χρόνια πριν την έναρξη του πολέμου. Απίστευτα επίκαιρο, το έργο του Μπράντμπερι, άκρως ενδιαφέρουσα σκηνική πραγμάτωση κάτω από τη σκηνοθετική ματιά του Θ. Μοσχόπουλου. Τα σύγχρονα γεγονότα μάλιστα στην γείτονα Τουρκία*, το καθιστούν πιο επίκαιρο από ποτέ.
– Η «Ιστορία έρωτα και αναρχίας» ανεβαίνει στον πολυχώρο Bios, σε σκηνοθεσία Γιάννη Λασπιά και βασίζεται στην ομώνυμη ταινία του 1973, της Λίνα Βερτμίλερ. Το έργο ασχολείται με την άνοδο του ιταλικού φασισμού και τις επικίνδυνες εθνικοπατριωτικές κορώνες που οδήγησαν στη συμμαχία της Ιταλίας του Μπενίτο Μουσολίνι με την Γερμανία του Α. Χίτλερ.
*Η Τουρκία αποφάσισε να ενισχύει πρωτίστως θεατρικά κείμενα γραμμένα από Τούρκους, απαγορεύοντας παράλληλα κλασσικούς αλλά και σύγχρονους ξένους συγγραφείς, όπως οι Σαίξπηρ, Μπρέχτ, Γκολντονι, Ντάριο Φο.
Πηγή : Tospirto