Home Η Βασιλική Τρουφάκου και ο έμμετρος ελληνοποιημένος Μισάνθρωπος

Η Βασιλική Τρουφάκου και ο έμμετρος ελληνοποιημένος Μισάνθρωπος

«Πώς γίνεται να μη σε υποτάσσει η ύπαρξη του άλλου».

Η Βασιλική Τρουφάκου ανεβαίνει στη σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου ενσαρκώνοντας τη γοητευτική Σελιμένη, τη γυναίκα που ερωτεύεται ατελέσφορα ο ειλικρινής Άλκηστος στην πιο πικρή κωμωδία του Μολιέρου, «Ο Μισάνθρωπος».
Τα ηνία της σκηνοθεσίας κρατά η Ιόλη Ανδρεάδη, η μετάφραση είναι του Γιάγκου Ανδρεάδη και η διασκευή για έξι πρόσωπα ανήκει στην Ιόλη Ανδρεάδη και στον Άρη Ασπρούλη σε μια νέα ελληνική έμμετρη απόδοση 1.600 στίχων.

Εμείς μιλήσαμε με την ταλαντούχα ηθοποιό, η οποία και μας «ξενάγησε» στην παράσταση αυτή….

Τι σε γοήτευσε στο έργο αυτό;
Αγαπώ ιδιαίτερα τα έργα του κλασικού ρεπερτορίου, επειδή με ένα τρόπο σε υπερβαίνουν: ως προς το ρυθμό, ως προς τη σκέψη, ως προς τις διαστάσεις των χαρακτήρων, ως προς όλα. Είναι μεγαλύτερα από τα μέτρα μας και αυτό με συγκινεί. Συγκεκριμένα, ο Μισάνθρωπος, είναι ο ιλαροτραγικός αγώνας ζωής ενός προσώπου, του Άλκηστου, μέσα σε ένα πλέον αδόκιμο περιβάλλον, αυτό της αυλής. Η ελαφρότητα και το βάθος αυτού του έργου -συνδυασμένα- είναι νομίζω απαράμιλλα.

Πόσο ιδιαίτερη είναι η διασκευή της Ιόλης Ανδρεάδη και του Αρη Ασπρούλη; Παρατηρώ στο δελτίο Τύπου πως έχουν ελληνοποιηθεί ακόμη και τα ονόματα των πρωταγωνιστών.
Νομίζω πως πρόκειται για μία εξαιρετικά επιτυχημένη διασκευή, που φωτίζει καλά και τους έξι βασικούς χαρακτήρες που βλέπουμε τελικά στη σκηνή. Μία παρεμβαση είναι, για παραδειγμα, πως όλοι οι αντεραστες του Αλκηστου για την καρδια της Σελιμένης συμπυκνώνονται στο χαρακτήρα του Ορόντη. Πάντως, νιώθω πως σε σχέση με το πρωτότυπο δεν έχει θυσιαστεί τίποτα σχεδόν χάριν “λειτουργικότητας”. Θεωρώ πως η ουσία του έργου είναι αυτούσια στη διασκευή μας. Όσο για τα ονόματα, δεν ξέρω… Εμένα μου αρέσουν, έτσι κι αλλιώς, οι ελληνοποιήσεις, μου αρέσει αυτή η οικειοποίηση. Εχουν κάτι το αυθαίρετο και το αναρχικό. Για παραδειγμα, μου αρεσει που λέμε “οδός Σατωβριάνδου” και όχι “οδός Σατομπριάν”, λέμε “Καρτέσιος” και όχι “Ντεκάρτ”. Επίσης, λέμε “Μολιέρος”, όχι “Μολιέρ”!

Πάνω σε ποιους βασικούς άξονες κινείται και πόσο διαχρονικό είναι το κείμενο του Μολιέρου;
Ο έρωτας, το παράδοξο του έρωτα, η υποκρισία και η ευκολία να ενδίδουμε σε αυτή σαν δεύτερη φύση, σαν να είναι η μάσκα που μας καθιστά λειτουργικούς. Νομίζω με το Μισάνθρωπο ο Μολιέρος, με αυτό το τελευταίο, επαναφέρει ένα θέμα που διατρέχει τη δραματουργία του έτσι κι αλλιώς, δηλαδη το πώς παραμένει κανείς ακέραιος μέσα στη σύμβαση της κοινωνικής συνθήκης. Πώς γίνεται να μη σε υποτάσσει η ύπαρξη του άλλου, να μη σε μεταμορφώνει- ακούσια ή εκούσια- σε κάτι διαφορετικό. Όλα αυτά, βέβαια, ως προβληματισμοί, ως παρατηρήσεις έχουν το ίδιο βάρος και σήμερα.

Θα ακούσουμε μία νέα ελληνική έμμετρη απόδοση 1.600 στίχων. Πόσο προσιτό κάνει το κείμενο η επιλογή αυτή και πόσο σας δυσκόλεψε στον τρόπο εκφοράς του;
Θα έλεγα ότι ήταν ο οδηγός μας, τελικά. Η σκέψη του Μολιέρου, ούτως ή άλλως χειμαρρώδης, νομίζω εκφράστηκε πολύ δόκιμα σε αυτή την απόδοση: ο έμμετρος λόγος έχει έτσι κι αλλιώς έναν άλλο ειρμό, μία άλλη ροή. Εγώ προσωπικά το απόλαυσα. Ήθελε, βέβαια, και μία άλλη εξάσκηση, μία “μουσική δουλειά”. Όπως συμβαίνει άλλωστε στο θέατρο λόγου.

Τι θεωρείς πως τελικά καθορίζει τον χαρακτήρα του ανθρώπου;
Φυσικά, τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Οι γονείς μας και τα φορτία τους…. Αλλά πιστεύω πως σφυρηλατούμαστε και μετά μέσα τη ζωή. Αυτό το πρώτο υλικό που μας δίνουν τα γονίδια και οι πρώτες εμπειρίες μπαίνει στην επεξεργασία του “τι θα μας συμβεί”. Υπάρχουν άνθρωποι που δοκιμάζονται σκληρά από πολύ νωρίς ακόμα από διάφορα γεγονότα, απώλειες ή δυσκολίες, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν πρόσβαση σε μία σχετικά πιο “ανέφελη” ζωή. Δεν είναι καθόλου δημοκρατικό πράγμα η ζωή. Τελικά, πάντως, νομίζω πως αυτό που καθορίζει τον άνθρωπο είναι οι επιθυμίες του, η κίνηση του από και προς αυτές. Η κοντινότερη επαφή με τον εαυτό είναι οι επιθυμίες μας και η σχέση μας με αυτές.

Σκιαγράφησε μας λίγο τον χαρακτήρα της Σελιμένης
Η Σελιμένη είναι μία νέα χήρα. (Δε μας δίνει καμία λεπτομέρεια ο Μολιέρος για αυτό, αλλά την τοποθετεί χήρα ίσως για να εξηγηθεί κάπως η ελευθερία την οποία απολαμβάνει). Εχει ένα ανοιχτό σπίτι μέσα στο οποίο παρελαύνουν διάφοροι φερέλπιδες εραστές… Τη Σελιμένη στην παράσταση μας την είδαμε με ιδιαίτερη κατανόηση νομίζω, ίσως και παραπάνω από όσο πιθανά να της αναλογούσε: της αναγνωρίσαμε το δικαίωμα να “περιδιαβαίνει” τις αντρικές καρδιές, να μπαίνει και να βγαίνει από τις υποσχέσεις σχέσεων, να απολαμβάνει την κυριαρχία της ως γυναίκα. Σκεφτήκαμε τη Σελιμένη σαν να εκφράζει ως χαρακτήρας ένα πρώιμο αίτημα γυναικείας χειραφέτησης. Όλοι αυτοί οι άντρες τη διεκδικούν για τον εαυτό τους και στα μέτρα τους και αυτή πεισματικά ανήκει στον εαυτό της, στις φαντασιώσεις της… Με μία ακεραιότητα, ωστόσο, που στο τέλος με ένα τρόπο δικαιώνεται ηθικά.

Πόσο τραγικός είναι τελικά ο χαρακτήρας του Αλκηστου;
Είναι σαν να ονομάζει προβοκατόρικα τον πρωταγωνιστή του έργου του ο Μολιέρος “Μισάνθρωπο”. Δεν ξέρω αν είναι πράγματι μισάνθρωπος (παρόλο που το λέει ρητά μέσα στο έργο), όσο βαθιά αρνητής των συμβάσεων. Κουβαλάει το βάρος της γνώσης και της διάνοιας. Είναι τραγικός σίγουρα γιατί η μηδενική κατάσταση ανοχής σε ότι δεν είναι απόλυτα στα μέτρα σου είναι μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση ύπαρξης. Θέτει τον εαυτό του ως μέτρο σε όλα, αλλά αυτό όπως όλοι ξέρουμε, δεν είναι η καταλληλότερη μονάδα μέτρησης στη ζωή. Γίνεται πάντως ο κυματοθραύστης πάνω στον οποίο προσκρούουν όλοι.

Ομοιότητες της ζωής της βασιλικής αυλής με τη ζωή μας σήμερα…
Η αυλή στο έργο είναι ιδωμένη από την πλευρά της υποκρισίας. Από αυτό έχουμε άφθονο στις ζωές μας σήμερα. Η διαθεση να κατηγορήσει κανείς τον κάθε άλλο, η μετάθεση του προβλήματος. Πολύ γνώριμα τοπία.

Πόσο μισάνθρωποι είμαστε σήμερα
Ιδεολογίες μίσους υπάρχουν, όπως ξέρουμε. Και έχουν βρει το χώρο τους και με το παραπάνω. Από τη σκοπιά του έργου όμως ο Μισάνθρωπος είναι ένας στοχαστής, είναι που ζητάει το νόημα σε αυτό που ζούμε, πέρα από την επιφάνεια. Οργή εκφράζει περισσότερο και δυσθυμία από αυτόν το μοναχικό αγώνα, όχι μίσος.

Συμβιβάζεσαι εύκολα σαν άνθρωπος;
Δε θα το έλεγα. Σκέφτομαι πολύ και αναλύω, όμως, αυτό που δεν μπορώ ή δε θέλω να επεξεργαστώ. Είναι αλήθεια πως, άμα καταλάβεις, κάτι το “κατακτάς”-δεν είναι εχθρός σου. Προσπαθώ να αποκτήσω, μία σχέση με ότι δεν αγαπώ, που να υποφέρεται.

Θα επέλεγες ποτέ τη φυγή ή την απομόνωση ως λύση;
Νομίζω πως η φυγή και η απομόνωση είναι πράγματα μεταξύ τους διαφορετικά. Το να φεύγεις είναι τέχνη αν γίνεται τη σωστή στιγμή. Κερδίζεις πολλή ζωή. Η απομόνωση από την άλλη είναι σκληρή διαδικασία. Δε νομίζω πως την επιλέγεις. Αν καταφύγεις εκεί είναι μάλλον από μεγάλη εξάντληση. Ίσως, αν τίποτα άλλο δε βγάζει νόημα.

Γενικότερα τι σε γεμίζει με ελπίδα;
Σε προσωπικό επίπεδο, νιώθω αληθινή αισιοδοξία όταν με βλέπω να μην επαναλαμβάνω λάθη μου. Το να μαθαίνεις από τη ζωή την ίδια αποτελεί ένα πολύ ωραίο στοίχημα για μένα. Χαίρομαι βαθιά όταν βλέπω ανθρώπους να προχωράνε στη ζωή τους ή στην τέχνη τους. Νιώθω να με εμπνέει αυτό.
Πηγή : Tospirto-net