«Δεν έχω καμία σχέση με την ηθοποιό που ήμουν στο ξεκίνημά μου».
Στο τραπέζι δροσερό νερό, ένα μπολ παγωτού και μια σαλάτα. Η πρώτη δήλωση γι’ αυτήν την καλοκαιρινή μέρα – μέσα στην Άνοιξη – έχει γίνει. Η άλλη βρίσκεται έξω• στη βεράντα του Μουσείου της Ακρόπολης. Με τον ήλιο να λαμποκοπάει ως αργά το απόγευμα και τους τουρίστες να τιτιβίζουν χαρούμενοι απολαμβάνοντας τη θέα προς το Βράχο. Η Σμαράγδα Καρύδη, με τη σειρά της, πλήρως ενταγμένη σ’ αυτό το τοπίο: Χαμογελαστή, κεφάτη, λυγερή με το φθαρμένο τζιν και τα αθλητικά της παπούτσια να σου δίνει την εντύπωση πως ένας περίπατος στην πόλη την περιμένει, παρά ένα ραντεβού για συνέντευξη.
Το καλό είναι πως η συνέντευξη παίρνει από το φως της μέρας και της Σμαράγδας, που παραμένει αυθεντική και δεν καμώνεται και που χαίρεται σαν παιδί όταν της λένε πως είναι «λαμπερό» πρόσωπο. «Δεν έχω κανένα κόμπλεξ να άγομαι και να φέρομαι σαν σκοτεινό πρόσωπο. Η σκοτεινιά δεν μου φαίνεται καθόλου γοητευτική. Το είχα πάθει στην εφηβεία και το ξεπέρασα πολύ γρήγορα». Κατά τα άλλα, την εφηβεία της δεν την αρνείται.
Κρατάς κάπου καλά φυλαγμένη την εφηβεία σου;
Μα δεν με βλέπεις; Είμαι αμετανόητα εκεί. Και τελικά δεν νομίζω ότι ο ηθοποιός μπορεί να παραιτηθεί οριστικά από την εφηβεία του, θα είναι λάθος, θα του κοστίσει. Ο ηθοποιός θέλει την παιδικότητα για να επικοινωνήσει.
Είσαι αισιόδοξη;
Πολύ και από μικρή. Ειδικά έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στη χώρα όπου όλα φωνάζουν ότι θα πάμε από το κακό στο χειρότερο – είμαι παραλόγως αισιόδοξη. Ίσως να ελπίζω σ’ ένα θαύμα. Αλλά ο γνήσια αισιόδοξος άνθρωπος είναι αυτός που μέσα στη μαυρίλα αποφασίζει εντελώς αυθαίρετα πως τα πράγματα πρέπει να πάνε καλά. Ίσως απλώς να επενδύω τις ελπίδες μου στο ότι ανεβαίνει ο ήλιος ψηλά, ότι καλοκαιριάζει, ότι όπου να ‘ναι θα κολυμπήσω στη θάλασσα. Κάπως, θέλω να ελπίζω στην ξεγνοιασιά των καλοκαιριών της εφηβείας μου.
Αυτό σημαίνει ότι είσαι και ρομαντική στη βάση σου;
Το να είναι κανείς ρομαντικός είναι μια απόφαση. Είμαι ρομαντική – αλλά όχι πάντα. Έχω πιάσει τον εαυτό μου να λειτουργεί μ’ έναν συγκεκριμένο τρόπο που μου υπαγορεύει να μην εμβαθύνω και ν’ αφήνω τα πράγματα στην επιφάνεια. Είχα μια τέτοια τάση για πολύ καιρό. Κι ακόμα δεν θέλω να καταδυθώ σε όλο το βάθος και το έρεβος των πραγμάτων, με φοβίζει. Κι όλα αυτά φυσικά για να μην πληγωθώ.
Σε πειράζει που μεγαλώνεις μπροστά στα μάτια όλων;
Με μια έννοια είναι καλύτερα να μεγαλώνεις φανερά. Είναι καλό να ξέρουν οι άλλοι αυτή την πορεία σου στο χρόνο γιατί αλλιώς παθαίνεις το σοκ των reunion όπου οι συμμαθητές -τους οποίους έχεις να δεις 30 χρόνια – εμφανίζονται ξαφνικά μπροστά σου χοντροί, με φαλάκρα κι εσύ έχεις γι’ αυτούς ένα μεγάλο «ααα!» από έκπληξη. Δεν με πειράζει λοιπόν που ξέρει ο κόσμος πως μεγαλώνω, έχει και μια τρυφερότητα. Το μόνο που με πειράζει είναι η ανημποριά, ότι χάνω δυνάμεις.
Δεν βρίσκεις κανένα όφελος στο μεγάλωμα;
Απολύτως κανένα. Απλώς εφεύρουμε διάφορα καλά για την ωριμότητα προκειμένου να μην μας παίρνει από κάτω. Αλλιώς, ούτε ένα καλό δεν έχει αυτή η ιστορία.
Μα δεν αισθάνεσαι πως έχεις ωριμάσει κάπως σαν άνθρωπος;
Ε, όχι και τρομερά! Έχω ωριμάσει σύμφωνα με τις προδιαγραφές που είχα έτσι κι αλλιώς για να ωριμάσω. Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με την ηλικία δηλαδή, είναι περισσότερο θέμα χαρακτήρα. Βλέπεις, ας πούμε, ανθρώπους – ιδίως άνδρες – στα 70 τους και δεν έχουν κάνει κανένα βήμα μπροστά.
Φοβάσαι το χρόνο…
Ποιος δεν τον φοβάται; Φέρνει μαζί του φθορές και θάνατο. Είναι μια κατάσταση στην οποία ο άνθρωπος προσπαθεί να αντιστέκεται, να παριστάνει ότι δεν υπάρχει… Ναι τον φοβάμαι, όχι όμως με καμιά μυστήρια τρέλα. Δεν φοβάμαι δηλαδή, τον χρόνο για τις ρυτίδες που θα μου φέρει, αλλά όλο το πακέτο του γήρατος.
Όμως, έχεις γίνει καλύτερη ηθοποιός στο πέρασμα του χρόνου;
Ναι, σίγουρα. Δεν ξέρω τη δυνατή εξέλιξη μπορώ να πετύχω ακόμα – αλλά μάλλον μπορώ. Όμως, δεν έχω καμία σχέση με την ηθοποιό που ήμουν στο ξεκίνημα μου. Κυρίως γιατί απελευθερώθηκα από τις προσωπικές μου εμπλοκές.
Τι άλλο ξέρεις για τον δημιουργικό εαυτό σου;
Γενικά προσπαθώ να μην κοροϊδεύω. Ξεκινάω από μια αφετηρία ειλικρίνειας. Προσπαθώ να ενεργοποιώ ένα δικό μου μηχανισμό ώστε αυτό που κάνω κάθε φορά να μου λέει κάτι μέσα μου.
Στόχους θέτεις;
Δεν έχω συγκεκριμένους στόχους εκτός από το ότι θέλω να κάνω διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα και να παίξω ενδιαφέροντες ρόλους. Όμως, δεν πρόκειται να σου πω ότι θέλω να παίξω την Έντα Γκάμπλερ ή κάτι τέτοιο.
Τον τελευταίο καιρό πάντως δείχνεις μια ροπή στα μεγάλα θεάματα. Γιατί;
Ναι, έτυχε μάλλον. Του χρόνου κιόλας θα γυρίσω στα μικρής κλίμακας έργα, που επίσης αγαπώ πολύ. Έχω πάρα πολύ όρεξη να επιστρέψω σ’ αυτή τη συνθήκη γιατί μου αρέσει η επαφή με τον κόσμο, μου αρέσει που το κοινό είναι τόσο κοντά σου ώστε βλέπει τα μάτια, τις εκφράσεις σου.
Γενικά, τι εντυπώσεις σου αφήνει η δεύτερη φορά στο είδος του μιούζικαλ και μάλιστα στα μιούζικαλ του Μπομπ Φόσι;
Είμαι τυχερή γιατί τα μιούζικαλ του Φόσι ήταν τα αγαπημένα μου από την εποχή που φοιτούσα ακόμα στη δραματική σχολή. Σίγουρα πάντως δεν πρόκειται να πάρω στη σειρά όλα τα έργα του είδους. Θέλω να κάνω αυτά που μου αρέσουν και μου πάνε.
Πώς σου φάνηκε που ήσουν επιλογή ενός διάσημου χορογράφου, όπως ο Τσετ Γουόκερ για το «Sweet Charity»;
Ο Τσετ Γουόκερ δεν με επέλεξε μέσω οντισιόν, παρακολούθησε όμως υλικό από το «Σικάγο» του Παλλάς όπου του άρεσα. Όμως, περισσότερο απ’ όλα χάρηκα όταν μετά την επίσημη πρεμιέρα με ρώτησε αν θέλω να συνεργαστούμε ξανά.
Τι σου πρόσφερε αυτή η συνεργασία;
Έπαιξα με τα όρια μου και είδα ότι μπορώ να διευρύνω τις δυνατότητες μου, να πιεστώ. Ξέρεις, πάντα νόμιζα ότι ήμουν τεμπέλα, αλλά πάντα καταλήγω να δουλεύω πολύ. Κι όταν δουλεύω, αφοσιώνομαι, δεν λουφάρω ούτε στη σκηνή, ούτε στην πρόβα. Πάντως, προτιμώ την αργία, την χαίρομαι, δεν είμαι εργασιομανής.
Θα έπαιζες με τα όρια σου, ανάποδα; Θα δοκίμαζες κάτι πιο πειραματικό;
Δωμάτιο, διαμέρισμα ή τουαλέτα; Αν με καλούσαν και μου άρεσε το έργο και ο σκηνοθέτης, θα έπαιζα• δεν έχω τέτοιο θέμα.
Και το Φεστιβάλ παρουσιάζει πιο ερευνητικό θέατρο.
Δεν κάνει διαφορά για μένα να συμμετέχω στο Φεστιβάλ αλλά σε μια καλή παράσταση όπου κι αν παρουσιάζεται. Προτιμώ να μην δουλεύω σε μια παραγωγή που γίνεται με κρατικά χρήματα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κακό να κάνεις πολιτισμό με κρατικά λεφτά. Θέλω να πω, δεν είναι ο στόχος μου να κάνω οπωσδήποτε κάτι στο Φεστιβάλ• αυτό που με απασχολεί είναι ό,τι κάνω να βρίσκει το κοινό του, ακόμα και στο πλαίσιο μιας περιοδείας όπου πάμε σε χωριά και οι περισσότεροι με γνωρίζουν από την τηλεόραση.
Αισθάνεσαι ασφαλής, πως έχεις το κοινό σου;
Υπάρχουν άνθρωποι που με ξέρουν και με αγαπάνε αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πάντα θα με παρακολουθούν. Πρέπει να είσαι καλός, να προσπαθείς και να μην εφησυχάζεις ότι δήθεν υπάρχει το κοινό που θα σε στηρίξει. Με τέτοιο τρόπο, κανένας ηθοποιός δεν έχει το κοινό του.
Αποπροσανατολίστηκες ποτέ από την καθαυτή θεατρική δουλειά, λόγω των Μέσων που σε θέλουν και λίγο σταρ;
Δεν με ζάλισε αυτό το παιχνίδι της δημοσιότητας. Κάποτε με διασκέδαζε αλλά πλέον το ψιλοβαριέμαι και προσπαθώ να κρατάω το μέτρο για να το αντέχω. Άλλωστε ξέρω πως η δημοσιότητα είναι αναγκαία, σ’ ένα βαθμό, ώστε να έρθει ο άλλος στο θέατρο και να μείνει κάτι καλό απ’ όλο αυτό.
Πιστεύεις στη δύναμη του καλύτερου.
Γι’ αυτό και δεν αναπολώ πολύ το παρελθόν πιστεύοντας ότι το καλό πρόκειται να έρθει μετά. Το θέμα βέβαια, δεν είναι να πιστεύεις στο καλό αλλά να προσπαθείς προς τα εκεί.
Τελικά οι άνθρωποι προσπαθούμε για την ευτυχία;
Μα νομίζω πως η ζωή ένας τέτοιος αγώνας είναι. Φυσικά έχει να κάνει και με το ποιος είσαι όταν γεννιέσαι, τι προδιαγραφές έχεις. Δεν ξεκινούν όλοι από την ίδια αφετηρία. Αν ένα παιδί γεννιέται σε ένα χωριό της Αφρικής μέσα στη λάσπη, τι σημαίνει ευτυχία γι’ αυτό; Κι αν καταφέρει να ξεφύγει από αυτό το πλαίσιο, θα αποτελεί μια εξαίρεση.
Τι σκέψεις κάνεις για την «ευτυχία» που αποζητά ένας πρόσφυγας, στην Ευρώπη σήμερα;
Είναι τρομακτικό αυτό που συμβαίνει. Κανείς δεν κάνει τίποτα γι’ αυτούς τους ανθρώπους, ούτε σε ευρωπαϊκό, ούτε σε ελληνικό επίπεδο. Πέραν από τους ιδιώτες που προσφέρουν ότι μπορούν, δεν συμβαίνει τίποτα που να τους ανακουφίζει. Είναι εξοργιστικό να κοιμούνται παιδιά μέσα στη λάσπη, εκτεθειμένα σε αρρώστιες και κινδύνους κάθε είδους, εξοργιστικό που έχουμε αφήσει αλληλέγγυους να κάνουν «παιχνίδι». Με πιάνει τρέλα μπροστά σ’ όλο αυτό.
Την ώρα που οι Γάλλοι ή οι Ισλανδοί για παράδειγμα, διαμαρτύρονται με κάθε δυνατή ευκαιρία.
Δεν λείπει από τον Έλληνα να βγει στους δρόμους. Η διαφορά είναι πως οι διαμαρτυρίες του είναι διαμαρτυρίες συντεχνίας, όχι κοινωνικού συνόλου. Δεν είχαμε ποτέ την αίσθηση ότι όλοι μαζί μπορούμε να φτιάξουμε κάτι. Γι’ αυτό και δεχόμαστε ένα κράτος – φοροεισπράκτορα. Μόνο όταν θιγεί η συντεχνία μας διαμαρτυρόμαστε.
Και οι ηθοποιοί κατηγορήθηκαν από κάποιους ότι είχαν μια συντεχνιακή αντίδραση στην υπόθεση Φαμπρ.
Το πραγματικό θέμα εδώ είναι ότι ακόμα και στην επιλογή Φαμπρ δεν υπήρχε ίχνος σκέψης και προγραμματισμού από πίσω. Το υπουργείο Πολιτισμού βρήκε διαθέσιμο τον Φαμπρ, του πρότεινε τη θέση, τον προσκάλεσε στην Αθήνα χωρίς προηγουμένως να του κάνει μια ενημέρωση για το τι σημαίνει Ελληνικό Φεστιβάλ. Και μιλάω ως θεατής του φεστιβάλ, αφού ούτε έχω συμμετέχει ποτέ ως τώρα, ούτε έχω καταθέσει προτάσεις.
Γενικά, πήγε λάθος, ότι μπορούσε να πάει λάθος;
Θεωρώ πως όλο αυτό ξεκίνησε από το λάθος της αποκαθήλωσης Λούκου και πρωτίστως από το λάθος τρόπο με τον οποίο έγινε. Δεν ξέρω τι έγινε με τα οικονομικά του φεστιβάλ αλλά εφόσον η Δικαιοσύνη δεν έχει αποφανθεί δεν μπορούν να στιγματίζουν έτσι έναν άνθρωπο. Ο Γιώργος Λούκος έστησε ένα επιτυχημένο φεστιβάλ, έπρεπε να ολοκληρώσει τη θητεία του, να παραδώσει και για φέτος τον προγραμματισμό του κι – εφόσον υπήρχε πρόθεση να τον αλλάξουν – έπρεπε να δοθεί στον επόμενο ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να προετοιμάσει σωστά τη νέα σεζόν. Όμως, όλα στην Ελλάδα γίνονται με τον ίδιο πανικό που έδειξε το υπουργείο Πολιτισμού, όπου τους παύει όλους πριν ολοκληρώσουν τις θητείες τους και μετά μένουν μόνοι με το ερώτημα ποιος θα τους διαδεχθεί. Κι αφού βρίσκουν τον διάδοχο εκείνος δεν έχει χρόνο να κάνει τη δουλειά του!