«Κάνω πάντα αυτό που λέει η καρδιά μου».
H αλήθεια είναι ότι αν δεις την παράσταση της Μάρθας Φριντζήλα στην «Φαύστα» με την Ελένη Κοκκίδου στον ομώνυμο ρόλο (θέατρο Προσκήνιο), σου λύνονται όλες οι απορίες και τα «γιατί». Ο Μποστ δεν έχει εποχές καταλήγεις. Όπως δεν έχει εποχή (δυστυχώς) ο «χαρακτήρ» μας, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Έργο χιλιοπαιγμένο και αγαπημένο (κυρίως μετά την επιτυχία που έκανε επί Θανάση Παπαγεωργίου το 1987) σε κάνει να γελάς με εκείνο το κομμάτι σου, που περισσότερο you love to hate. Γελάς πολύ. Με τον σουρεαλισμό του, την απίθανη καθαρεύουσα του, την τρέλα του. Η Μάρθα Φριντζήλα το θέτει κάπως έτσι: «Ο Μποστ έχει βρει την ρίζα της παθογένειας μας και θίγει άμεσα τις ιδιοτροπίες της φυλής.Είναι σαν να σου βάζει έναν καθρέφτη μπροστά σου και να γελάς με τον εαυτό σου».
Σκηνοθέτις, ηθοποιός, τραγουδίστρια, δασκάλα φωνητικής και γενικά ένα work in progress από μόνη της, διαθέτει και η ίδια ένα «Mποστικό» χιούμορ, που σου επιτρέπει να σκεφτείς ότι η επιλογή της «Φαύστας» ήταν σχεδόν αναμενομένη. Κι όμως. «Ήταν ιδέα της Ελένης Κοκκίδου» λέει. «Εκείνη ήρθε και με βρήκε και μου είπε θέλω να κάνω “Φαύστα” και αποδέχτηκα την πρόταση με μεγάλη χαρά».
«Μποστική» η σκηνοθέτις, «Μποστική» η πρωταγωνίστρια (μα δεν είναι;). Μποστικός και ο τρίτος της παρέας, Άγγελος Παπαδημητρίου που υπογράφει την σκηνογραφική και ενδυματολογική σύλληψη (σίγουρα ένα από τα ατού της παράστασης). Τρία πρόσωπα που άνετα θα τα φανταζόσουν να ζωντανεύουν και σε άλλη χρονική συγκυρία, κάποιους από τους ήρωες του μποστικού σύμπαντος. Αυτό το σύμπαν προσπάθησε να πλησιάσει και η Μάρθα Φριντζήλα.
Πώς γίνεται πράξη αυτό;
Ήταν η πρώτη φορά που αισθάνθηκα τόσο απενοχοποιημένη σε μια παράσταση. Γιατί δεν είναι να καταλάβεις κάτι από το κείμενο ή να εμβαθύνεις στο ρόλο. Είναι τόσο μοναδική η γλώσσα, τόσο «παρόν» το κείμενο που ο καθένας μας έπρεπε να βρει τη δική του προσωπική σχέση με αυτό.
Και πώς ζωντανεύουν οι ρόλοι; Ποια είναι η σκηνοθετική «οδηγία»;
Το πρώτο πράγμα που με ενδιέφερε ήταν να βγει στην παράσταση αυτό που αισθάνομαι όταν διαβάζω το κείμενο. Το χιούμορ από την μια και η συγκίνηση απ την άλλη. Γι αυτό είπα σε όλους «δεν παίζουμε κωμικά». Γιατί οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν αυτό που λένε. Νιώθουν ότι ζουν ένα δράμα. Οπότε κι εμείς θα αντιμετωπίσουμε τον ρόλο δραματικά, θα υπερασπιστούμε με πάθος και σθένος τα πλατειάσματα του κειμένου που στέκονται και μιλούν για τα ασήμαντα, ενώ αντίθετα προσπερνούν τα σημαντικά. Εντελώς ανατρεπτικό κείμενο. Ακραίο. Και η γλώσσα πρωταγωνίστρια. Δεν το φοβηθήκαμε για παράδειγμα, ένα μαρτυρικό πλάσμα, όπως είναι το Ριτσάκι (στο ρόλο ο Βαγγέλης Χατζηνικολάου) να φαίνεται και σκηνικά, σα θύμα. Σ αυτό βέβαια έπαιξε ρόλο η εργασία του Άγγελου Παπαδημητρίου- όπως και σε όλη την παράσταση, συνολικά.
Και η μουσική πρωτότυπη…
Αν εξαιρέσουμε δύο κομμάτια (ένα ζεϊμπέκικο του Μητσάκη κι ένα του Μπιζέ), όλα τα άλλα γράφτηκαν από τον Βασίλη Μαντζούκη ειδικά για την παράσταση.
Πολύς κόσμος σε γνωρίζει από το τραγούδι. Ετοιμάζεις κάτι στο άμεσο μέλλον;
Θα κάνουμε ένα cd με τον Βασίλη (Μαντζούκη) και τους Κουμπάρα project με κείμενα που αγαπάμε – ποιήματα, στίχους φίλων μας, δικά μας, διάφορα. Eίναι διέξοδος για μένα το τραγούδι. Βαλβίδα αποσυμπίεσης. Και βέβαια συνεχίζουμε τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, δουλεύουμε την παράσταση του «Φιλοκτήτη», τα μαθήματα μας στο χώρο μας (Δρόμος με Δέντρα- Baumstrasse, στο Μεταξουργείο).
Η «Φαύστα» είναι από μόνη της ένα σχόλιο για την παράνοια που ζει ο Έλληνας σήμερα –και δη τα τελευταία χρόνια. Παράνοια, θυμός, απογοήτευση… Εσείς πώς εισπράττετε όλο αυτό που ζούμε; Έτυχε μάλιστα την ώρα που τελείωσε η παράσταση να μάθουμε ότι κρίθηκε αντισυνταγματικός ο νόμος Παππά για τα κανάλια. Πολλοί από τους θεατές πανηγύρισαν…
Τι να πω. Εμείς ζούμε την καθημερινότητα μας μέσα από το θέατρο. Αυτό που κάνουμε είναι να φτιάχνουμε κοινότητες, να επικοινωνούμε με τον κόσμο να μοιραζόμαστε τη χαρά μας για αυτό που κάνουμε. Το χειρότερο που θα μπορούσε να μας συμβεί είναι η απομόνωση, ο καθένας στο καβούκι του. Όσο φτιάχνονται ομάδες, όσο «ανοίγουμε» προς τους άλλους, όσο ο κόσμος πάει να συναντήσει την τέχνη στα μέρη της, υπάρχει ελπίδα…
Ναι αλλά το «κλίμα» που υπάρχει σήμερα δεν γίνεται να μην σας επηρεάζει…
Θα ακουστεί περίεργο, αλλά θα το πω. Είναι τόσο το τρέξιμο, η αγωνία, η προσπάθεια να βγει η δουλειά που δεν προλαβαίνω να σκεφτώ αν με επηρεάζει ή όχι αυτό που ζω. ‘Άλλωστε, δεν ήμουν ποτέ απ εκείνους που ήταν μέσα στις παρέες και πήγαιναν στα «τραπεζώματα» και στα πανηγυράκια. Από κείνους που μοιράζονται την πίττα. Τα τελευταία χρόνια είναι όντως πιο δύσκολα για μας, αλλά το αντιμετωπίζουμε. «Ανοίγουμε» προς τα έξω, με τις ομάδες μας και τα σεμινάρια μας. Δεν έχω παράπονο. Δεν αποκλείεται δε να οργανώσουμε διάφορα πράγματα-μουσικές βραδιές ή βραδιές ποίησης- και στο «Προσκήνιο». Οι αδελφοί Τάγαρη (οι παραγωγοί ) μας είπαν, ελάτε και κάντε πράγματα. Πολύ ωραίο δεν είναι αυτό; Σαν να ζούμε στις παλιές καλές εποχές του θεάτρου, με παλιάς κοπής θεατρανθρώπους.
Ναι αλλά όλα αυτά σημαίνουν ότι υπάρχει ένα κοινό που παρακολουθεί και σας δίνει τη δυνατότητα να βιοπορίζεστε από το θέατρο. Που δεν είναι αυτονόητο στις μέρες μας…
Ελάχιστοι βιοπορίζονται απ αυτή τη δουλειά. Δες τους μαθητές μας. Θα δουλέψουν σε χίλια δυο μέρη, γκαρσόνια, υπάλληλοι σε καταστήματα και ό,τι άλλο, αλλά την παράσταση τους θα την ανεβάσουν. Δεν γίνεται να μην το κάνουν. Κι εμείς όλοι, κάνουμε κι άλλα πράγματα. Παραδίδουμε σεμινάρια, διδάσκουμε, παίζουμε σε μουσικές σκηνές, ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί. Σ αυτό το επάγγελμα οι αντιξοότητες ήταν πάντα πολλές.
Θα κάνω μια πιο προσωπική ερώτηση: Mητρότητα; Οικογένεια; Μ αυτές τις συνθήκες μοιάζει απαγορευμένο ακόμη και να το σκεφτείς…
Για να καταλάβεις, το σπίτι μου είναι πάνω από το θέατρο, όλη η μέρα μου εκεί. Ουσιαστικά ζω στον χώρο εργασίας μου. Αλλά δεν παραπονιέμαι γιατί το έχω επιλέξει. Το θέμα είναι να μην αναχαιτίσεις αυτό που σου βγαίνει αβίαστα γιατί το ρεύμα σε πάει αλλού. Είσαι κάπως… «πάρ’το χαμπάρι και δράσε ανάλογα». Εγώ το έκανα πάντα αυτό. Ό,τι έλεγε η καρδιά μου. Και δεν θα υπήρχε πρόβλημα αν ήταν λυμένο το οικονομικό. Το μόνο πρόβλημα είναι το οικονομικό. Έχω και το «μικρό» της αδελφής μου και πολύ το ευχαριστιέμαι, αλλά εγώ δεν είμαι γι αυτά. Δεν ζούμε κανονική ζωή εμείς.
Πηγή: Tospirto