Συνέντευξη της Γαλήνης Χατζηπασχάλη

«Είμαι παιδί κι ό,τι θέλει ας γίνει».

Στα πεύκα του προαύλιου στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παππά έχουν φωλιάσει πουλιά – πουλιά κανονικά, με ζωηρό τιτίβισμα, φτερουγίσματα δεξιά κι αριστερά κι άλλα τέτοια. Το τραγούδισμα τους μπλέκεται με εκείνο των τζιτζικιών κι όλα μαζί καταγράφονται στο δημοσιογραφικό recorder σαν back vocals στη φωνή της Γαλήνης Χατζηπασχάλη. Η Γαλήνη, πουλί κι αυτή – κι όχι μόνο επειδή πρωταγωνιστεί στους πολυναμενόμενους «Όρνιθες» του Νίκου Καραθάνου. «Εδώ δεν γινόμαστε πουλιά, όχι! Τους δίνουμε ανθρώπινο πρόσωπο, λες και τα πουλιά ήθελαν να παίξουν τους ανθρώπους» εξηγεί παράλληλα. Αλλά γιατί είναι ένα κορίτσι που πέταξε από την Αλεξανδρούπολη στη Θεσσαλονίκη κι από εκεί στην Αθήνα φτερουγίζοντας στην προσωπική της καλλιτεχνική ουτοπία, άλλοτε με λίγο κι άλλοτε με περισσότερο όνειρο, από εκείνα που έκανε μικρή.

«Είναι πολύ ωραία δουλειά το θέατρο, όποιος θέλει να την κάνει» λέει με την τρυφερή, ναζιάρικη φωνή της, λες και δεν έχει χάσει και πολλά από την παιδικότητα της κι από την αναζήτηση όσων μπορούν να μας πάνε ψηλότερα. Στη ζωή και στην Τέχνη.

Αντιλαμβάνεσαι την ενασχόληση σου με το θέατρο σαν μια πτήση;
Ωραίο είναι όπως το λες∙ ονειρικό. Γιατί το θέατρο έχει να κάνει πολύ με τη φαντασία και το όνειρο. Στην πρόβα δηλαδή, πρέπει να πατάς και την ίδια ώρα να μην πατάς στο έδαφος. Από την άλλη, χρειάζεσαι και τις γειώσεις σου αφού το θέατρο σημαίνει και επαφή – πρέπει να είσαι κοντά στον άλλο, να μην ίπτασαι. Να κοιτάς κι εσύ τον θεατή σου, όχι μόνο να σε κοιτάζει αυτός. Θυμάμαι ο Νίκος (Καραθάνος) μας είχε πει μια φορά πως «δεν κάνουμε παραστάσεις για να μας δούνε αλλά για να τους δούμε εμείς».

Πώς ξεκίνησε η περιπέτεια σου στο θέατρο;
Το θέατρο ήταν στη ζωή μου από τα παιδικά μου χρόνια όπως είναι και για πολλά παιδιά της ηλικίας μου. Με βόλευε, μου άρεσε∙ είχα μεγάλη ανάγκη να «δείχνομαι» και να με χειροκροτούν. Κι αυτό σταδιακά άρχισε να μη μου αρκεί. Κατάλαβα ότι υπάρχει και κάτι άλλο που με οδηγεί εκεί. Σκέφτηκα ότι για να έχω τέτοια εμμονή κάτι αξίζει μέσα σε όλο αυτό. Τότε λοιπόν, άρχισα ν’ αναζητώ το ποια είμαι πραγματικά και να φωτίζω τις πτυχές εκείνες που αξίζει κανείς να δει σε μένα.

Τι σε περιγράφει σαν ηθοποιό πια;
Δεν είμαι σίγουρη, αλλά νομίζω ότι ο τρόπος που παίζω δεν έχει να κάνει πολύ με την σκέψη αλλά με το ένστικτο, κάτι πιο πρωτογενές. Ίσως αυτό προδίδει και μια τεμπελιά αλλά πάλι μου αρέσει. Ίσως γι’ αυτό έχω ταιριάξει με το Νίκο (Καραθάνο) αφού λειτουργεί κι εκείνος με έναν πιο ψυχικό τρόπο μέσα από τα λόγια κάποιου άλλου, ενός ήρωα. Δεν προσεγγίζουμε ένα ρόλο με τη λογική – από πού ξεκινάει, ποια είναι η πορεία του κτλ – μας αρέσει να φεύγουμε και να ανοιγόμαστε στη φαντασία γύρω από την απόδοση ενός προσώπου. Νομίζω πως η φαντασία είναι μια σπουδαία δύναμη για να ενώνει τους ανθρώπους. Λίγο ως πολύ τα όνειρα που μας συνέπαιρναν σαν παιδιά, όσα έκαναν να φτερουγίζει το μέσα μας ήταν κοινά και μοιρασμένα. Κι εμένα μου αρέσει να επικοινωνώ τις ποιότητες που είχα ως παιδί.

Ποιο όνειρο σου έχεις πραγματοποιήσει;
Πάντα ήθελα να κάνω οικογένεια κι αυτό μου συνέβη και είμαι πολύ χαρούμενη. Επίσης, είναι αλήθεια πως και το θέατρο ήταν όνειρο μου. Αν και δεν θέλω να βάζω το θέατρο ψηλά στη ζωή μου γιατί φοβάμαι.

Γιατί;
Έχει να κάνει μ’ ένα κομμάτι του εαυτού μας που είναι λίγο νοσηρό. Ο ηθοποιός λέει διαρκώς «εγώ είμαι, κοιτάξτε με». Έχει πολύ επαφή με το Εγώ του.

Και λοιπόν, έθρεψε το θέατρο το Εγώ σου;
Ναι, αλλά με την καλή έννοια. Το έθρεψε με τον τρόπο που βρίσκεις ποιος είσαι. Δεν το τόνωσε δηλαδή.

Από την άλλη, ένιωσες ποτέ την ανάγκη να γίνεις πρωταγωνίστρια;
Το μικρόβιο της πρωταγωνίστριας υπάρχει. Το θέμα είναι ο εαυτός σου να βρίσκεται σε μια συνεχή επαγρύπνηση για να σκοτώνει το μικρόβιο. Βάζεις μπρος τα αντισώματα σου κι αυτά νομίζω είναι σε πλήρη λειτουργία σε ότι με αφορά για να μπορέσω να είμαι χαρούμενη μέσα στο θέατρο. Πάντα μου συνέβαινε αυτό, πάντα έλεγα – αστεία ή σοβαρά – ότι το θέατρο δεν είναι ζωή μου, ότι μπορώ να κάνω κι άλλες δουλειές. Ξέρω πως αυτό είναι λίγο ψέματα αλλά με βοηθάει πολύ να το λέω.

Είναι ένα ζωτικό ψεύδος επομένως…
Ναι, μου αρέσουν αυτά τα ψέματα που θα ήθελα να είναι αλήθεια και κατά συνθήκη με βοηθούν.

Δοκίμασες ποτέ να κάνεις μιαν άλλη δουλειά;
Όχι, δεν το επιχείρησα. Στάθηκα τυχερή γιατί πάντα δούλευα στο θέατρο. Δεν έμεινα εκτός ώστε να χρειαστεί να σκεφτώ μια εναλλακτική.

Πώς είναι να δουλεύεις στο πλαίσιο μιας ομάδας σαν αυτή που έχει δημιουργηθεί γύρω από τον Νίκο Καραθάνο;
Λυτρωτική. Η συνθήκη της ομάδας με βοηθάει να μην κουράζομαι – ομολογώ πως είμαι λίγο άνθρωπος της ευκολίας. Το σημαντικότερο όμως, είναι η συνάντηση με ανθρώπους που έχεις ταιριάξει∙ δεν ξεκινάμε ποτέ από την αρχή, έχουμε πέντε κώδικες βάσει των οποίων λειτουργούμε από κοινού. Δεν με φοβίζει να βρεθώ σε μια άλλη κατάσταση αλλά σίγουρα εδώ, με το που ξεκινάμε την πρόβα μοιάζει σαν να μπαίνω σπίτι μου.

Πώς περιγράφεις τη σχέση και τη συνεργασία με τον Νίκο Καραθάνο;
Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά στο «Συρανό» του Εθνικού θεάτρου. Από τότε ξέρω πως ο Νίκος είναι ένας απλός, γλυκός άνθρωπος που βασανίζεται από την πολλή του φαντασία. Μου αρέσει που είναι ανεκτικός και προσηνής, δεν βλέπεις αυτά τα χαρακτηριστικά σε μια τέτοια θέση, δεν είναι πολύ συνηθισμένο αυτό στο θέατρο. Οι θέσεις αυτές είναι και για ανθρώπους που έχουν μια άλλη σχέση με την εξουσία. Ο Νίκος ωστόσο, είναι διαφορετικός. Δεν σου ζητάει πράγματα για τον εαυτό του αλλά πράγματα που θέλει να ειπωθούν χάρη της φαντασίας του και της ιστορίας που αφηγούμαστε.

Και πώς μοιάζει το θέατρο που γεννιέται μέσα από μια τέτοια διαδικασία;
Μοιάζει σαν να είσαι στο κενό και συνάμα να είσαι σίγουρος. Δεν είναι ο σκηνοθέτης που στήνει την παράσταση χωρίς την ομάδα του. Ξέρει μεν που θα κινηθεί αλλά δεν το δείχνει. Μια παράσταση σε σκηνοθεσία του Καραθάνου συμβαίνει επί ίσοις όροις. Όλοι παίζουμε μια ιστορία κι αυτό είναι ένα βήμα παραπάνω. Να, στους «Όρνιθες» μας ζήτησε να παίξουμε όλοι τον Πεισθαίτερο, να μοιραστούμε τον δικό του ρόλο δηλαδή. Προσπαθεί αμέσως να σε βάλει στο δικό του κόσμο και δεν το κάνει με το δρόμο της λογικής, αλλά ζητά και παίζει με το συναίσθημα και το ένστικτο μας.

Οι παραστάσεις του έχουν πάντα μια αίσθηση γιορτής και παιχνιδιού μέσα τους. Πόσο σε αφορά προσωπικά αυτό στο θέατρο;
Δεν έχω απελευθερώσει τη φαντασία μου όσο ο Νίκος. Εκείνος μας ξαφνιάζει κάθε μέρα με τις ιδέες του. Το δικό μου ταλέντο εστιάζει στο να δείχνω εμπιστοσύνη σε τέτοια ταξίδια. Βάζω τον εαυτό μου σε ένα τριπ να μην σκέφτεται τα γήινα.

Κάτι που εφαρμόζεις και στην καθημερινότητα σου;
Ναι, έτσι κι αλλιώς στη ζωή μας ρόλους παίζουμε. Από παιδί παίζω τους ρόλους της κόρης, του μαθητή και μ’ αυτό τον τρόπο ζω τη στιγμή.

Αυτό σε κάνει και λίγο παιδί;
Ναι, πολύ.

Είναι εύκολο να είσαι μητέρα και παιδί ταυτόχρονα;
Είμαι παιδί κι ό,τι θέλει ας γίνει.

Αν μπορούσες να πετάξεις για πού θα το έβαζες;
Προς τα πίσω, στα παιδικά μου χρόνια. Ή σε μια θάλασσα γαλήνια με ταβέρνα και ψάρια στο τηγάνι.

Κι αν ήσουν πουλί;
Θα ήμουν θαλασσοπούλι∙ γλάρος γιατί καθώς πετούν αφήνονται και τους παίρνει ο αέρας.

Φαντάζεσαι κόσμους στους οποίους μάλλον δεν θα ζήσουμε ποτέ;
Έχω σκεφτεί ν’ αλλάξω τόπο, να ζήσω σε μια χώρα πιο δίκαιη, πιο ισορροπημένη. Από τότε που έκανα και παιδιά είμαι και πιο ευαίσθητη – αν και μεγαλώνοντας παύει μέσα μου αυτή η φόρα της νιότης που σου λέει «ότι θέλει ας γίνει» ή «όλα θα τα κάνω». Η ζωή είμαι μικρή κι αυτό δεν αλλάζει. Κι επίσης όλη αυτή η βία γύρω πάντα ήταν έτσι, επίσης δεν θα αλλάξει. Ξέρεις όταν ήμουν 20 χρονών νόμιζα πως ζούσα σ’ έναν ωραίο κόσμο παρότι και τότε δίπλα μας γίνονταν πόλεμοι. Παρόλα αυτά δεν ήταν δυστυχίες που ακούμπησαν πάνω μου. Νομίζω δηλαδή, ότι κάθε ηλικία έχει άλλα μάτια για να αντικρίζεις την πραγματικότητα. Έτσι, σήμερα, καταλήγω να στενοχωριέμαι, να εύχομαι να ήταν αλλιώς τα πράγματα κι ίσως να δακρύζω για το όνειρο ενός άλλου κόσμου. Όμως είναι όνειρο της νύχτας.

Τι σε επαναφέρει στην πραγματικότητα;
Ο χρόνος που κυλάει και φεύγει, ο χρόνος που δεν έχω για να κάνω τις δουλειές της μέρας. Βεβαίως, την ίδια ώρα, το τικ-τακ του χρόνου έχει και μια ομορφιά.

Τον χρόνο που περνάει, τη νεότητα που φεύγει την υπολογίζεις;
Τον τελευταίο καιρό την έχω στο μυαλό μου – παρότι είμαι και αισθάνομαι νέα και θέλω να πιστεύω ότι αργότερα θα μπορώ να ζω στιγμές νεότητας που θα μου θυμίζουν το τώρα μου αλλά και το πιο πριν μου. Κι αυτό με ηρεμεί. Πάντως να εξομολογηθώ ότι μου αρέσει και η σκέψη της σύνταξης…

Το θέατρο είναι μια συνθήκη που σε διατηρεί νέα;
Συμβαίνει συχνά και νομίζω δεν γίνεται αλλιώς. Όταν ξεκινάς να δουλεύεις για μια παράσταση δεν έχεις τίποτα, όλα συμβαίνουν από την αρχή. Το θέατρο δεν είναι επιστήμη όπου πρέπει να κάνεις κάποια βήματα γνώσης αλλά κάτι που πρέπει να πιστεύεις συνεχώς από το μηδέν.

 

πηγή: tospirto